Bartoneloza jest chorobą wywoływaną przez drobnoustroje Bartonella spp. należące do rzędu Rickettsiales. Choroba jest zoonozą. B. henselae, której głównym rezerwuarem jest kot, u ludzi wywołuje tzw. chorobę kociego pazura. U zakażonych kotów objawy chorobowe obejmują gorączkę, obrzęk limfatyczny, zaburzenia rozrodczości, zapalenie mięśnia sercowego, nieżyt jamy nosowej i tchawicy, zapalenie dziąseł i zapalenie stawów. Niniejszy artykuł przedstawia rolę mikroorganizmów Bartonella w rozwoju zapalenia wsierdzia. Klinicyści powinni być świadomi, że tego rodzaju powikłania u kotów mogą być związane z zakażeniami na tle Bartonella.

Zakaźne zapalenie wsierdzia kotów (ZZW) jest chorobą dość rzadką, aczkolwiek coraz częściej spotykaną, zwłaszcza u osobników starszych. Różnorodność i nieswoistość objawów klinicznych sprawiają, że zaburzenie to jest trudne do rozpoznania. ZZW należy zawsze brać pod uwagę w przypadku utrzymującej się gorączki niejasnego pochodzenia albo utraty masy ciała. Związane jest ze złym rokowaniem i dużą częstością powikłań. Skąpa i niecharakterystyczna symptomatologia opóźnia diagnostykę tej choroby.

Choroba rozwija się wskutek zakażenia wsierdzia, najczęściej w obrębie zastawek, ale dotyczy także jam serca bądź dużych naczyń krwionośnych. U ludzi często jest powikłaniem wprowadzania do serca ciał obcych (na przykład elektrody stymulatora, wszczepiany kardiowerter-defibrylator, sztuczne zastawki, cewniki donaczyniowe) mających kontakt z krwią i wsierdziem. U kotów czynnikami predysponującymi do rozwoju ZZW mogą być wrodzone wady serca, niedomykalność zastawki mitralnej, kardiomiopatia przerostowa, inne wady serca (obejmujące aparat zastawkowy, na przykład zwężenie zastawki aortalnej).

Aby doszło do rozwoju zakaźnego zapalenia wsierdzia u kotów, drobnoustroje będące jego przyczyną muszą być obecne we krwi. Pierwotnym ogniskiem ich namnażania może być przewód pokarmowy (w tym zęby) albo układ moczowy. Po przedostaniu się wraz z krwią do serca czynniki zakaźne namnażają się, prowadząc do rozwoju ZZW. Istotny jest fakt, że również z serca drobnoustroje te mogą szerzyć się na inne narządy i układy. Konsekwencją zakaźnego zapalenia wsierdzia może być uszkodzenie zastawek, którego skutkiem jest cofanie się przez nie krwi do komór serca i rozwój jego zastoinowej niewydolności. W efekcie możliwe jest uszkodzenie układu przewodzącego i wystąpienie zagrażającej życiu niemiarowości.

Chorobę należy podejrzewać u kotów, u których właściciele obserwowali pogorszenie samopoczucia, spadek apetytu oraz zmniejszenie aktywności. Często może temu towarzyszyć gorączka i kulawizna wskutek bolesności stawów. Niemal zawsze osłuchiwaniem k...