Hematoonkologia jest jedną z najszybciej rozwijających się dziedzin onkologii weterynaryjnej. Nowotwory układu krwiotwórczego charakteryzują się długim okresem rozwoju, najczęściej o przebiegu podklinicznym. Dodatkowo w przeciwieństwie do nowotworów litych przebieg choroby jest zmienny, niejednokrotnie z zaostrzeniem, tzw. przełomem blastycznym, albo transformacją do innego typu nowotworu. Ponadto proces może obejmować wiele narządów, takich jak szpik, krew obwodowa, kości, śledziona, wątroba, węzły chłonne, a także inne lokalizacje, na przykład błony śluzowe układu oddechowego i pokarmowego, ośrodkowy układ nerwowy oraz skórę (6).

Z wymienionych wyżej przyczyn rozpoznawanie i leczenie nowotworów układu krwiotwórczego stanowi wyzwanie dla lekarzy weterynarii i wymaga całościowego spojrzenia. Należy podkreślić, że diagnostyka hematoonkologiczna jest zazwyczaj procesem długotrwałym, angażującym zarówno lekarza prowadzącego, jak i onkologa lub hematologa, diagnostę laboratoryjnego oraz patologa. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie roli badań immunocytochemicznych i immunohistochemicznych w rozpoznawaniu białaczek oraz chłoniaków u psów i kotów.

Diagnostyka hematoonkologiczna

Najczęstszym rodzajem materiału do badań laboratoryjnych są: krew obwodowa, materiał biopsyjny lub całe powiększone węzły chłonne, wycinki zmienionej skóry albo błon śluzowych układu oddechowego i pokarmowego, fragmenty zmienionych narządów jamy brzusznej bądź klatki piersiowej pobrane w czasie badania endoskopowego lub laparotomii/torakotomii zwiadowczej (1). Pobrany materiał, w zależności od jego typu, poddawany jest badaniu cytologicznemu (rozmaz krwi, biopsja cienkoigłowa, zeskrobina) lub histopatologicznemu (bioptaty tkankowe – biopsja chirurgiczna, gruboigłowa, endoskopowa). Barwieniami pierwszego rzutu w badaniu cytologicznym są May-Grunwald-Giemsa lub Giemsa, natomiast w badaniu histopatologicznym barwienie hematoksylina–eozyna (6). Barwienie umożliwia klasyfikację nowotworu w oparciu o skład komórkowy, morfologię oraz architektonikę badanej tkanki w badaniu histopatologicznym. Należy zaznaczyć, że badanie cytologiczne jest badaniem przesiewowym i najczęściej dla ustalenia ostatecznego rozpoznania konieczne jest badanie histopatologiczne, na przykład węzła chłonnego, lub cytologiczne szpiku kostnego z pełnym mielogramem.

Niestety klasyfikacja i diagnostyka nowotworów hemolimfatycznych w weterynaryjnej praktyce klinicznej oparte są zazwyczaj na kryteriach morfologicznych, które najczęściej są niewystarczające. W odpowiedzi na te niepewności rozwijają się metody dod...