Zaburzenia funkcji poznawczych u psów i kotów (canine/feline cognitive dysfunction – CCD/FCD, cognitive dysfunction syndrome – CDS) są odpowiednikiem choroby Alzheimera u ludzi (Alzheimer’s disease – AD). Patofizjologia CDS/AD obejmuje uszkodzenie naczyń mózgowych, odkładanie się w mózgu toksycznego białka – beta-amyloidu, stres oksydacyjny prowadzący do uszkodzenia mózgu, neuronalne zaburzenia mitochondriów, toksyczne uszkodzenie neuronów oraz zapalenie mózgu. Powszechnymi objawami klinicznymi CDS są: lęk, zaburzenia cyklu snu/czuwania oraz zmniejszona chęć kontaktów z właścicielami.

CDS należy do zaburzeń wolno postępujących i nieuleczalnych, istnieje jednak kilka metod leczenia poprawiających zdolności poznawcze i utrzymujących dobry komfort życia psów i kotów. W pierwszej części artykułu (MW 2/2021) przedstawiono etiopatogenezę oraz objawy kliniczne zaburzeń funkcji poznawczych. W drugiej części opisano możliwości rozpoznawania oraz leczenia tego zaburzenia.

Rozpoznawanie

Rozpoznanie zaburzeń funkcji poznawczych u zwierząt opiera się głównie na doniesieniach właścicieli wskazujących na postępujące zmiany zachowania. U zwierząt z zespołem dysfunkcji poznawczej wyniki badań laboratoryjnych krwi są zwykle prawidłowe. W jednym badaniu stężenie Aβ (beta-amyloid) w osoczu było znacznie wyższe u psów z CCD w porównaniu ze starszymi psami z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi lub bez zaburzeń poznawczych (1). Pacjenci z podejrzeniem CDS to na ogół stare psy i koty, a objawy kliniczne CDS są często nieswoiste. Z tego powodu ważne jest, aby wykluczyć inne zaburzenia związane z podeszłym wiekiem, które mogą imitować objawy zaburzeń funkcji poznawczych. Należy przede wszystkim brać tu pod uwagę nowotwory (guz przodomózgowia, na przykład oponiak). Upośledzenie pracy narządów wewnętrznych (na przykład encefalopatia wątrobowa lub mocznicowa) albo ból również mogą powodować takie objawy kliniczne jak na przykład otępienie na zmianę z pobudzeniem, chodzenie bez celu, zmieniony apetyt, a także ataki padaczkowe, które czasem mogą być mylone z zaburzeniami poznawczymi. Trzeba wykluczyć sytuację, w której zaistniałe objawy są wynikiem niepożądanego działania przyjmowanych leków, co nie jest rzadkie w przypadku starszych pacjentów (2, 3). Wywiad powinien zawierać informacje na temat czasu pojawienia się objawów oraz ich rozwoju, nasilenia (nagłe/postępujące), przyjmowanych leków oraz dodatkowych współtowarzyszących chorób.