Choroby przełyku są uznawane za rzadziej spotykane niż inne choroby przewodu pokarmowego psów i kotów. Niemniej jednak obserwacje własne autorów sugerują, że są coraz częściej diagnozowanym problemem zwierząt towarzyszących. Do najważniejszych chorób przełyku należą: rozszerzenie przełyku – tzw. przełyk olbrzymi (megaesophagus), zapalenie przełyku (esophagitis), refluks żołądkowo-przełykowy (z ang. GERD – Gastro-Esophageal Reflux Disease), zaburzenia motoryki, zwężenia przełyku, przepukliny rozworu przełykowego. Choroby te są nierzadko wyzwaniem diagnostycznym, a co za tym idzie – wyzwaniem terapeutycznym. Głównymi objawami, które mogą zwiastować choroby przełyku, są: zaburzenia połykania (dysfagia przełykowa), regurgitacja/ulewanie, wymioty, mlaskanie, brak apetytu – objawy bardzo nieswoiste. Jak więc różnicować i leczyć te choroby? Jaki tok postępowania należy przeprowadzić w przypadku tego typu objawów zgłaszanych przez właścicieli czworonogów?

Z definicji wynika, że dysfagia to zaburzenie polegające na utrudnionym połykaniu i pasażu kęsów pokarmowych. Trudności mogą dotyczyć zarówno pokarmów stałych, jak i płynnych, a nawet mogą różnić się w zależności od karmy suchej albo mokrej. Utrudnionemu połykaniu może towarzyszyć mlaskanie, ślinotok, nieprzyjemny zapach z jamy ustnej, dławienie się, odkrztuszanie. Dysfagię przełykową (na terenie przełyku) należy odróżnić od żołądkowo-przełykowej (na wysokości tzw. linii Z – charakterystycznego przejścia nabłonka przełyku w nabłonek żołądka), pierścienno-gardłowej (na wysokości mięśnia pierścienno-gardłowego, odpowiadającego za przesuwanie pokarmu z gardła do przełyku), a ostatecznie od gardłowej lub ustnej – w zależności od lokalizacji zaburzenia. Choroby przełyku mogą objawiać się tzw. wymiotami rzekomymi, a więc bez pracy tłoczni brzusznej, niestrawioną treścią (inaczej ulewanie/regurgitacja). Mogą też występować wymioty właściwe. Ważnym elementem w procesie rozpoznania jest zwrócenie uwagi już podczas wywiadu z właścicielem, czy mamy do czynienia z wymiotami, czy z ulewaniem (tab. I), dysfagią, na przykład gardłową albo przełykową.

U psów mamy do czynienia z zaburzeniami funkcjonowania przełyku, czyli jego rozszerzeniem – tzw. przełykiem olbrzymim (megaesophagus), zaburzeniami motoryki, zapaleniami przełyku, chorobą refluksową przełyku (z ang. GERD – Gastro-Esophageal Reflux Disease). Na liście diagnostyki różnicowej należy też uwzględnić ciała obce w przełyku. Rozpoznaje się również zaburzenia anatomiczne i strukturalne, takie jakie anomalie pierścienia naczyniowego, uchyłki i zwężenia przełyku, przepukliny rozworu przełykowego. Występują także nowotwory przełyku.