Sarkoptoza jest powszechnie występującą chorobą u psów, ale u kotów jej przypadki są niezwykle rzadkie. Jej objawy to głównie zmiany strupiaste dotyczące nosa i małżowin usznych, chociaż mogą być one bardziej zróżnicowane. Obecność świądu jest zmienna i nie u wszystkich kotów jest on widoczny. Właściciele często zarażają się od chorych kotów. Rozpoznanie choroby opiera się na wykazaniu obecności świerzbowca drążącego w zeskrobinie skóry. W leczeniu skuteczne są iwermektyna, selamektyna i moksydektyna.

Wprowadzenie

Inwazje świerzbowców, a szerzej roztoczy, są powszechnie spotykane u zwierząt towarzyszących. U kotów do najczęstszych należy zaliczyć zarażenie świerzbowcem usznym (Otodectes cynotis). Inwazje pozostałych świerzbowców (Sarcoptes scabiei, Notoedres cati) są dużo rzadsze (6). Zarażenie świerzbowcem drążącym kocim (Notoedres cati) jest powszechne w krajach o ciepłym klimacie, w Polsce natomiast występuje bardzo rzadko, chociaż przypadki tej choroby w naszym kraju były opisywane (w tym przez autorów niniejszego artykułu) (9). Z kolei inwazja S. scabiei u kotów należy do rzadkości i jej opisów w literaturze dermatologicznej można znaleźć bardzo niewiele. Jest to odmienna sytuacja niż u psów, w przypadku których choroba ta jest powszechna. Uważa się, że sarkoptoza stanowi nawet do kilku procent (w Polsce jest to niecałe 5%) rozpoznań u pacjentów konsultowanych dermatologicznie (14). W niniejszym artykule chcemy przybliżyć inwazję S. scabiei u kotów, której nieliczne przypadki były również rozpoznane przez autorów.

Uwarunkowania zarażenia

Sarkoptoza występuje powszechnie u zwierząt towarzyszących na całym świecie (1, 4, 5). Pasożyt ten izolowany był od wielu gatunków – psów, kotów, królików, kawii domowych, owiec, kóz i bydła, świń, szakali (2, 3, 5, 6, 10, 11, 15). S. scabiei może atakować również innych żywicieli, w tym ludzi. Jego podgatunki (var. canis, vulpis, ovis, suis, bovis, hominis i inne) są względnie swoiste dla określonego gatunku żywiciela. S. scabiei var. canis zwykle nie kończy więc swojego cyklu rozrodczego na „obcym” żywicielu, a jeśli to nastąpi, inwazja ma tendencje do samoistnego wygasania w ciągu około dwóch tygodni, o ile zostanie przerwany kontakt ze zwierzęciem będącym pierwotną przyczyną choroby (17). Do zarażenia tym pasożytem dochodzi podczas bezpośredniego kontaktu zarówno z chorymi osobnikami, jak i z miejscami, gdzie one przebywały. Przypadki zarażenia zwierząt ze środowiska są rzadkie, ponieważ świerzbowiec może przeżyć w nim jedynie do 10 dni.