Zespolenie wrotno-oboczne jest chorobą stosunkowo często występującą u psów i kotów. W ustaleniu rozpoznania pomagają: portografia rentgenowska, ultrasonografia, angiotomografia komputerowa. Ultrasonografia jest najbardziej rozpowszechnioną z wymienionych metod, a badanie USG można wykonać bez znieczulenia pacjenta. Aby uwidocznić zespolenie, należy rozszerzyć standardowe badanie ultrasonograficzne o projekcje opisane w poniższym artykule.

Wstęp

Unaczynienie wątroby

Do wątroby krew dociera dwoma systemami naczyń. Tętnica wątrobowa wprowadza do niej krew odżywczą, bogatą w tlen. Żyła wrotna natomiast doprowadza krew pochodzącą z dużej części przewodu pokarmowego, śledziony i trzustki. Oba naczynia wnikają do narządu w tzw. wrotach (łac. porta) wątroby, gdzie dzielą się na gałęzie unaczyniające poszczególne płaty. Ostatecznie oba układy naczyniowe łączą się na poziomie mikrokrążenia, w zatokach żylnych. Krew po przefiltrowaniu przez miąższ zrazików spływa do żył wątrobowych, a następnie do żyły głównej doogonowej.

Zespolenia wrotno-oboczne i ich podział

Niekiedy dochodzi do powstania patologicznego połączenia między żyłą wrotną lub jej dopływami i układem żył prowadzących krew do serca (ogólnoustrojowych). Te patologiczne połączenia, nazywane zespoleniami wrotno-obocznymi, w literaturze dzieli się na kilka sposobów. Występują zespolenia wrodzone lub nabyte, pojedyncze albo mnogie oraz zewnątrzwątrobowe bądź wewnątrzwątrobowe.

Nabyte zespolenia występują głównie u starszych pacjentów. Powstają w wyniku chorób powodujących wzrost ciśnienia krwi w układzie wrotnym. Zdarza się, że pojawiają się po zabiegu chirurgicznym zamknięcia pierwotnego, pojedynczego zespolenia.

Wrodzone zespolenia wrotno-oboczne są dość częstą chorobą układu naczyniowego wątroby i przeważająca ich większość dotyczy kilku ras. Zespolenia wrodzone zewnątrzwątrobowe spotykane są przede wszystkim u psów ras małych i miniaturowych, takich jak yorkshire terrier, cairn terrier, maltańczyk, shih tzu, sznaucer miniaturowy, pudel. U kotów predysponowanymi rasami są persy, koty himalajskie i brytyjskie oraz europejskie.

Przykładowe typy zespoleń wrotno-obocznych zewnątrzwątrobowych to połączenie żyły śledzionowej z żyłą główną doogonową, połączenie żyły śledzionowej z żyłą nieparzystą, śledzionowej z przeponową, żołądkowej prawej z główną doogonową, żołądkowej prawej z główną doogonową z położoną doogonowo pętlą naczyniową, żołądkowej prawej z nieparzystą z położoną doogonowo pętlą naczyniową (5). Zespolenia wrodzone wewnątrzwątrobowe występują zdecydowanie rzadziej i dotyczą przede wszystkim ras dużych i olbrzymich, takich jak labrador, golden retriever, seter irlandzki. Do tej grupy zalicza się również niedorozwój żyły wrotnej. Rasą predysponowaną do niedorozwoju żyły wrotnej jest cairn terrier.