Diagnostyka obrazowa
Wykorzystanie USG w diagnostyce chorób oczu koni
dr n. wet. Olga Drewnowska-Szczepakowska1
Aleksandra Śnieg2
dr hab. Bernard Turek1
Ze względu na budowę anatomiczną gałka oczna i jej okolica u konia są bardzo podatne na uszkodzenia mechaniczne. Około 5-10% koni doświadcza problemów okulistycznych, wpływających znacząco na widzenie (1, 23). Zaburzenia okulistyczne u pacjentów geriatrycznych są często niezauważane (albo nie traktowane wystarczająco poważnie) przez właścicieli (2), a w Wielkiej Brytanii aż 94% koni powyżej 15. roku życia ma chociaż jedną chorobę oczu rozpoznaną przez lekarza weterynarii (3). Wzrok u koni jest jednym z najważniejszych narządów zmysłów. W przypadku utraty wzroku u tych zwierząt dochodzi do zmian behawioralnych związanych ze znaczącym stresem, przez co niejednokrotnie tracą swoją wartość użytkową i zdolność do pracy.
Elementy anatomiczne w USG oka
Powieki konia zbudowane są ze spojówki, mięśni (mięsień okrężny oka, mięsień dźwigacz powieki górnej, mięsień tarczkowy górny), tarczki powieki, tkanki podskórnej i owłosionej skóry. Dodatkowo znajduje się w nich 40-50 gruczołów produkujących składniki filmu łzowego (4). Okolica oka pokryta jest włosami czuciowymi. Gałka oczna wystaje poza obrys czaszki, co czyni ją bardziej podatną na uszkodzenia mechaniczne. U konia jest okrągła i lekko spłaszczona przednio-tylnie.
Soczewka jest strukturą przezierną, składającą się z torebki, nabłonka przedniego i włókien soczewki. Kontaktuje się ona z powierzchnią tęczówki i przez źrenicę odbiera światło. Włókna soczewki tworzą korę soczewki i jej jądro, układając się w przeplatające się warstwy (28). W obrazie USG soczewka jest widoczna jako obrys w postaci dwóch elementów o silniejszej echogeniczności, obecny na przedniej i tylnej osi torebki soczewki. Niestety przy użyciu standardowej sondy nie można wyodrębnić jednocześnie przedniej krawędzi soczewki i tęczówki, ponieważ komora tylna jest bardzo wąska. Z przodu obrys jest lekko wypukły, a z tyłu wklęsły, wewnątrz soczewka jest jednak hipoechogeniczna (ryc. 1). Jej grubość wynosi 11-13 mm (11).
Błona naczyniowa gałki ocznej składa się z naczyniówki, ciałka rzęskowego i tęczówki, a jej główną funkcją jest zaopatrzenie gałki ocznej w naczynia krwionośne. Tęczówka jest zawieszona między rogówką i soczewką. Tworzy ona płaski pierścień przymocowany na obwodzie do twardówki za pomocą więzadła grzebienia kąta tęczówkowo-rogówkowego ciała rzęskowego. W części środkowej znajduje się otwór zwany źrenicą, przez który światło przedostaje się do tylnych części oka. Na górnym i dolnym brzegu źrenicznym widoczne są często nieregularne pęcherzyki, zwane ziarnistościami tęczówki, zawierające kłębki naczyń włosowatych (6). Tęczówka dzieli przestrzeń zawartą między soczewką a rogówką na komorę przednią gałki ocznej i komorę tylną gałki ocznej, które łączą się ze sobą poprzez źrenicę. Obie komory wypełnione są cieczą wodnistą (6).