Choroby zakaźne Koty Psy

Choroba bornaska – rzadka i tajemnicza infekcja kotów i psów

09/11/2022

Zmiany anatomo- i histopatologiczne

Najczęściej brak zmian, czasem opony mózgowe są obrzękłe i przekrwione. Badanie histopatologiczne u 84% kotów wykazuje nieropne zapalenie opon, mózgu i rdzenia, u około 10% nieropne zapalenie mózgu lub zapalenie opon i mózgu z intensywnym wokółnaczyniowym naciekiem limfocytów, komórek plazmatycznych i makrofagów, któremu może towarzyszyć zwyrodnienie neuronów. Swoistym markerem zakażenia BoDV są u części kotów ciałka wtrętowe Joest-Degena w jądrach neuronów, czasem także w komórkach gleju.

Rozpoznanie

Zróżnicowany obraz kliniczny choroby bornaskiej oraz występowanie podobnych objawów ze strony układu nerwowego w innych chorobach (zakażenie wirusem niedoboru immunologicznego, białaczka, koronawiroza kotów) utrudniają rozpoznanie. Ostateczna diagnoza opiera się na wyniku testu RT-PCR na obecność RNA wirusa w wycieku z jamy nosowej i worka spojówkowego oraz we krwi. W rozpoznaniu pośmiertnym stosuje się test nested RT-PCR lub test immunofluorescencji pośredniej do wykrywania obecności wirusa w rogach Amona, korze mózgowej, móżdżku i rdzeniu przedłużonym, barwienie metodą Manna na obecność ciałek Joest-Degena w jądrach neuronów oraz ocenę charakteru zmian histopatologicznych w rogach Amona, móżdżku, mózgu i istocie szarej pnia mózgu.

Badanie krwi na obecność przeciwciał anty-BoDV testem ELISA i IFA nie jest zalecane ze względu na niską swoistość tych testów (18). U około 50% chorych zawartość białka w płynie mózgowo-rdzeniowym przekracza 0,36 g/l, u około 25% chorych ulega zwiększeniu liczba jednojądrzastych krwinek białych w płynie mózgowo-rdzeniowym. Przy braku leczenia przyczynowego i szczepionki stosuje się leczenie objawowe. Leczenie kotów chlorowodorkiem amantadyny nie we wszystkich przypadkach dało efekty (19).

Ryc. 1 – Анатолий Тушенцов/gettyimages.com, ryc. 2 – Stanislav Hubkin/gettyimages.com

SUMMARY

Borna disease – a rare and mysterious infection of cats and dogs

Persistent viral infections of the central nervous system of cats and dogs have been the subject of intense interest for decades. One of these viral agents identified as Borna disease virus (BoDV, Orthobornavirus) is responsible for staggering disease in cats and meningoencephalitis in dogs. The symptoms of staggering disease include mental and behavioral changes, hindleg ataxia, anorexia and hyperesthesia (seizures), meningoencephalitis in dogs, salivation, mydriasis, circling and coma. Serological and molecular positivity for BoDV has been reported to be more prevalent in animals with neurological disorders in comparison to healthy ones. Diagnosis can be made serologically by the detection of antigen markers in peripheral white blood cells or in the brain combined with nucleic acid amplification (nested RT-PCR) assays. Evidence indicates vectors and reservoirs among small wild mammals.

Key words: Borna virus, staggering disease, cat, dog

PIŚMIENNICTWO

1. Berg M., Johansson M., Montell H., Berg A.L.: Wild birds as a possible natural reservoir of Borna disease virus. Epidemiol. Infect., 2001, 127, 173-178.

2. Huebner J., Bode L., Ludwig H.: Borna disease virus infection in FIV-positive cats in Germany. Vet. Rec., 2001, 149, 152.

3. Johansson M., Berg M., Berg L.: Humoral immune response against Borna disease virus (BDV) in experimentally and naturally infected cats. Vet. Immunol. Immunopathol., 2002, 90, 23-33.

4. Kamhieh S., Flower R.L.: Borna disease virus (BDV) infection in cats. A concise review based on current knowledge. Vet. Quarterly, 2006, 28, 66-73.

5. Kamhieh S., Hodgson J.L., Bode L., Ludwig H., Flower R.L.P.: Borna disease virus: evidence of naturally-occurring infection in cats in Australia. APMIS Suppl., 2008, 124, 50-52.

6. Kinnunen P.M.: Detection, epidemiology and host spectrum of cowpox and Borna disease virus infections. Doctoral dissertation, Faculty of Veterinary Medicine, University of Helsinki, Helsinki, Finland, 2011.

7. Kinnunen P.M., Palva A., Vaheri A., Vapalahti O.: Epidemiology and host spectrum of Borna disease virus. J. Gen. Virol., 2013, 94, 247-262.

8. Lundgren A.L., Czech G., Bode L., Ludwig H.: Natural Borna disease in domestic animals others than horses and sheep. Zentralbl. Veterinärmed. B., 1993, 40, 298-303.

9. Lutz H., Addie D.D., Boucraut-Baralon C., Egberink H., Frymus T., Gruffydd-Jones T., Hartmann K., Horzinek M.C., Hosie M.J., Lloret A., Marsilio F., Pennisi M.G., Radford A.D., Thiry E., Truyen U., Mostl K.: Borna disease virus infection in cats: ABCD guidelines on prevention and management. J. Feline Med. Surg., 2015, 17, 614-616.

10. Okamoto M., Kagawa Y., Kamitani W., Hagiwara K., Kirisawa R., Iwai H., Ikuta K., Taniyama H.: Borna disease in a dog in Japan. J. Comp. Pathol., 2002, 126, 312-3.

11. Reeves N.A., Helps C.R., Gunn-Moore D.A., Blundell C., Finnemore P.L., Pearson G.R., Hrbour D.A.: Natural Borna disease virus infections in cats in the United Kongdom. Vet. Rec., 1998, 143, 523-526.

12. Richt J.A., Pfeuffer I., Christ M., Frese K., Bechter K, Herzog S.: Borna disease virus infection in animals and humans. Emerg. Infect. Dis., 1997, 3, 343-352.

13. Richt J.A., Rott R.: Borna disease virus: a mystery as an emerging zoonotic pathogen. Vet. J., 2001, 161, 24-40.

14. Richt J.A., VandeWoude S., Zink M.C., Clements J.E., Herzog S., Stitz L.: Infection with Borna disease virus: molecular and immunobiological characterization of the agent. Clin. Infect. Dis., 1992, 14, 1240-1250.

15. Staeheli P., Sauder C., Hausmann J., Ehrensperger F., Schwemmle M.: Epidemiology of Borna disease virus. J. Gen. Virol., 2000, 81, 2123-2135.

16. Tizard I., Ball J., Stoica G., Payne S.: The pathogenesis of bornaviral disease in mammals. Anim. Health Res. Rev., 2016, 17, 92-109.

17. Veissenböck H., Nowotny N., Caplazi P., Kolodziejek J., Ehrensperger F.: Borna disease in a dog with lethal meningoencephalitis. J. Clin. Microbiol., 1998, 36, 2127-2130.

18. Wensman J.J., Jäderlund K.H., Gustavsson M.H., Hansson-Hamlin H., Karlstam E., Lillirhöök I., Öström L.Ö., Belák S., Berg M., Holst B.S.: Markers of Borna disease virus infection in cats with staggering disease. J. Feline Med. Surg., 2012, 14, 573-582.

19. Wensman J.J., Jäderlund K.H., Holst B.S., Berg M.: Borna disease virus infection in cats. Vet. J., 2014, 201, 142-149.