Probiotyki (z greki pro – dla, bios – życie) to według aktualnie obowiązującej definicji zaproponowanej przez Organizację Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) oraz Światową Organizację Zdrowia (WHO) w 2001 roku „żywe mikroorganizmy, które podawane w odpowiednich ilościach, wywierają korzystny efekt na organizm gospodarza” (1). Jako probiotyki wykorzystuje się najczęściej drobnoustroje z grupy bakterii fermentacji mlekowej, bifidobakterie oraz drożdże Saccharomyces cerevisiae. Podawanie probiotyków zwiększa pulę korzystnej mikroflory jelitowej, która nie tylko zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego, ale także determinuje status zdrowotny gospodarza. Mechanizmy działania probiotyków są różnorakie i nie w pełni jeszcze poznane. Suplementacja preparatami probiotycznymi może być elementem profilaktyki lub wsparciem leczenia niektórych chorób układu pokarmowego, moczowego lub skóry.

Mikrobiota jelitowa

Miejscem docelowym działania szczepów probiotycznych jest najczęściej jelito. Poprzez kolonizację przewodu pokarmowego szczepy probiotyczne stają się integralną częścią mikrobioty jelitowej, stanowiącej złożony kompleks drobnoustrojów. Mikrobiota jelitowa wpływa na funkcjonowanie nie tylko przewodu pokarmowego, ale również całego organizmu gospodarza. Odgrywa ważną rolę w rozwoju kosmków jelitowych oraz kształtowaniu się i prawidłowym działaniu układu immunologicznego. Oddziałuje na metabolizm gospodarza, chroni przez rozwojem zakażeń. Zaburzenia mikrobioty jelit mogą prowadzić do rozwoju enteropatii, zwiększają także ryzyko wystąpienia chorób ogólnoustrojowych. Stąd dbanie o prawidłowy skład mikrobioty jelit jest niezwykle ważne w aspekcie zdrowia zwierząt.

Mikrobiotę jelitową dorosłych psów i kotów współtworzy kilkaset różnych gatunków bakterii, sklasyfikowanych głównie w taksonach Firmicutes, Fusobacteria, Bacteroidetes, Proteobacteria i Actinobacteria. Wyróżnia się wśród nich bakterie korzystne oraz względnie i bezwzględnie szkodliwe. Mikroflorę korzystną stanowią niepatogenne pałeczki Lactobacillaceae i Bifidobacterium, które hamują rozwój bakterii szkodliwych i zapewniają prawidłowe funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Bakterie względnie niekorzystne, zwane oportunistycznymi, wywołują zakażenia jedynie u osobników z obniżoną odpornością (na przykład E. coli), natomiast obecność bakterii bezwzględnie szkodliwych (na przykład Campylobacter sp.) z reguły prowadzi do objawów chorobowych u zakażonego zwierzęcia (3).

Prawidłowo wykształcona mikrobiota jelitowa stanowi naturalną barierę chroniącą przed rozwojem niebezpiecznych mikroorganizmów. U zdrowych osobników drobnoustroje zasiedlające jelita pozostają w stanie równowagi, który określa się jako eubiozę. W ...