W ostatnich latach znacznie wzrósł odsetek diagnozowanych chorób neurologicznych, poprawiła się też świadomość właścicieli dotycząca chorób. W praktyce weterynaryjnej często spotykamy się z chorobami, w których jednym z kluczowych elementów leczenia jest zastosowanie odpowiedniej diety. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie aktualnej wiedzy dotyczącej postępowania dietetycznego u pacjentów, u których wystąpiła któraś z najczęściej rozpoznawanych chorób neurologicznych.

Padaczka

Badania nad wpływem diety na ograniczenie napadów padaczkowych u ludzi są prowadzone od dziesięcioleci, natomiast w medycynie weterynaryjnej zainteresowanie żywieniem specjalistycznym u zwierząt z napadami padaczkowymi sięga zaledwie ostatnich 20 lat. Z jednej strony dieta powinna ograniczać napady drgawkowe, z drugiej strony natomiast żywienie nie powinno wpływać na przyswajalność leków przeciwpadaczkowych. Zalecenia dietetyczne są ważne zwłaszcza u zwierząt z tzw. padaczką idiopatyczną, do której szczególnie predysponowane są takie rasy psów jak beagle, springer spaniel, duży szwajcarski pies pasterski, wyżeł węgierski (9). Dotychczasowe badania sugerują pozytywny wpływ przede wszystkim diety ketogenicznej oraz jej modyfikacji, takich jak na przykład dieta Atkinsa, dieta ketogenna oparta na TAG o średniej długości łańcucha (triacyloglicerol) oraz dieta oparta na niskim indeksie glikemicznym (15).

Dieta ketogeniczna i jej odmiany

Klasyczna dieta ketogeniczna jest wysokotłuszczowa i o niskiej zawartości białek oraz węglowodanów. Wzajemny stosunek wymienionych składowych powinien wynosić 4 : 1 (29). Taka dieta jest jednak trudna do skomponowania oraz charakteryzuje się niską smakowitością. Z tych powodów stosowanie diety ketogenicznej o proporcji składników 3 : 1 jest mniej problematyczne, niemniej jednak ten rodzaj proporcji cechuje mniejsza skuteczność pod względem efektów u pacjentów z napadami padaczkowymi. Ciałami ketonowymi, które uzyskujemy poprzez zastosowanie diety, są: aceton, acetylooctan oraz beta-hydroksymaślan (4).

Celem stosowania omawianej diety u pacjentów z padaczką jest wprowadzenie pacjenta w stan kwasicy ketonowej. Uzyskując stan zakwaszenia, doprowadzamy do zmiany w metabolizmie organizmu polegającej na zużywaniu przez mózg w procesach metabolicznych nie glukozy, a ciał ketonowych. Dotychczas nie udało się w pełni opisać wpływu ciał ketonowych na podwyższenie progu drgawkowego. Badania w medycynie człowieka sugerują jednak ich wpływ na potencjał błony neuronów, reaktywne formy tlenu, pobudliwość neuronów oraz na stężenie neuroprzekaźników, takich jak glutaminian i kwas γ-aminomasłowy (GABA). Na szczególną uwagę zasługuje wpływ diety na podwyższone stężenie GABA oraz zmniejszone stężenie glutaminianu w płynie mózgowo-rdzeniowym (7, 34), co zmniejsza ryzyko napadu padaczkowego.