XIX Kongres Akademii po Dyplomie WETERYNARIA już 15-16.03.2025 r. w Warszawie! Sprawdź program kongresu >
Hematologia
Anemiczny pacjent onkologiczny – wielozadaniowy problem kliniczny
dr n. wet. Katarzyna Mróz, specjalista chorób psów i kotów1
dr n. med. Maria Saduś-Wojciechowska, specjalista hematolog2
lek. wet. Ewa Nicpoń, specjalista chorób psów i kotów3
Niedokrwistość u pacjentów onkologicznych jest zjawiskiem występującym stosunkowo często. Psy i koty, podobnie jak ludzie z chorobą nowotworową, mogą wykazywać różne formy anemii, co wynika nie tylko z rodzaju nowotworu i jego zaawansowania, ale też z wielu innych czynników, takich jak wiek i płeć, leczenie onkologiczne i pozostałe leki przyjmowane w związku z innymi chorobami. W chorobie nowotworowej niedokrwistość może wynikać z kilku mechanizmów równocześnie – z utraty krwi, hemolizy czy zaburzeń produkcji, dlatego prawidłowa diagnostyka jest wymagana zawsze – nie tylko u pacjentów onkologicznych.
Niedokrwistość u pacjentów onkologicznych może mieć różny charakter. U ludzi statystyki wykazują, że 30-45% pacjentów w momencie postawienia diagnozy nowotworu ma już anemię (21, 32, 40, 41), czyli jeszcze przed rozpoczęciem leczenia. Częstotliwość różni się od rodzaju nowotworu. Niedokrwistość w momencie rozpoznania ma około 70% pacjentów z nowotworami płuc, 65% z nowotworami jelita grubego i około 65% kobiet ze zdiagnozowanymi zmianami układu rozrodczego (21, 30, 32, 38). W przypadku pacjentów z nowotworami krwi i układu krwiotwórczego (chłoniaki, białaczki i inne) w momencie rozpoznania anemia jest stwierdzana u około 60-80% z nich (38, 40). W odniesieniu do zwierząt, gdzie ta grupa nowotworów pojawia się coraz częściej, podobnie jak u ludzi, wskazane jest dokładne ustalenie, skąd wynika ta niedokrwistość, aby móc prawidłowo leczyć takich pacjentów (16, 31). Retrospektywne badania wykazują, że w trakcie leczenia onkologicznego anemia pojawia się u ponad połowy pacjentów (11, 22, 40). Z kolei całkiem spora grupa pacjentów wykazuje anemię nawet przez długi czas po zakończeniu leczenia onkologicznego. Najczęściej są to pacjenci po chemioterapii, a rzadziej tacy, u których leczenie obejmowało na przykład zabiegi chirurgiczne i radioterapię (41).
Niedokrwistość jest najczęstszym problemem hematologicznym u pacjentów onkologicznych, niezależnie od tego, kiedy się pojawiła. Oprócz anemii może występować małopłytkowość i neutropenia lub inne zmiany w obrazie krwi, jednak to właśnie niedokrwistość stanowi główny problem. Ma to wpływ nie tylko na jakość życia pacjentów, w tym szeroko rozumianą aktywność. Występowanie anemii przekłada się głównie na kwestie jakości leczenia, progresji choroby i przeżywalności (5, 28, 30, 32, 36, 45).
Stąd też anemia związana z chorobą nowotworową (CRA – cancer-related anemia) jest wyodrębniona jako oddzielna grupa niedokrwistości – właśnie z powodu wielu patomechanizmów, które mogą się na siebie nakładać. Kiedyś była uznawana za jedną z form a...