BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Neurologia
Ostre zapalenie wielokorzeniowe u psów i kotów
lek. wet. Konrad Kalisz
Ostre zapalenie wielokorzeniowe jest chorobą obwodowego układu nerwowego u psów i kotów. Układ ten składa się z segmentalnych korzeni nerwowych, które wywodzą się symetrycznie i obustronnie z rdzenia kręgowego, a następnie formują nerwy obwodowe, łączące się za pomocą płytki motorycznej z poprzecznie prążkowanymi mięśniami szkieletowymi. Są częściowo okryte oponami rdzeniowymi i dzięki temu otoczone płynem mózgowo-rdzeniowym. Korzenie nerwowe, zanim utworzą zwój nerwowy i przejdą w nerwy obwodowe, zaraz po wyjściu z rdzenia kręgowego dzielą się na korzeń brzuszny i korzeń grzbietowy. Podział ten jest istotny ze względu na funkcje. Korzenie grzbietowe przewodzą bodźce czuciowe w kierunku ośrodkowego układu nerwowego (aferentnie). Korzenie brzuszne mają funkcje motoryczne i przewodzą bodźce z rdzenia kręgowego na obwód (eferentnie).
Zapalenie wielokorzeniowe jest ostrą, autoimmunologiczną, uogólnioną, symetryczną chorobą brzusznych (motorycznych) korzeni nerwowych, powodującą wiotkie, czterokończynowe niedowłady i porażenia u psów i kotów. Choroba dotyczy zwierząt w każdym wieku i ma charakter pierwotnie ostry – od pierwszych objawów niedowładu do całkowitego porażenia mijają zwykle 2-3 dni, a następnie dochodzi do czterokończynowego porażenia wiotkiego (tetraplegia) trwającego zwykle od czterech do ośmiu tygodni.
Choroba została pierwszy raz opisana w latach 70. XX wieku w USA jako „coon paralysis”. Były to przypadki porażeń czterokończynowych po pogryzieniach psów przez szopy, będących reakcją autoagresywną na antygen zawarty w ślinie szopa pracza. W późniejszych latach zaobserwowano identyczne objawy na innych kontynentach bez wyraźnie zidentyfikowanej przyczyny. Dokładnie taka sama choroba pod względem objawów oraz przebiegu została opisana u ludzi jako zespół Guillaina-Barrégo, gdzie najczęstszą przyczyną jest reakcja autoagresywna na antygen bakterii Clostridium jejuni w jelicie pacjenta. Źródłem C. jejuni jest surowe mięso drobiowe lub żywy drób. Inną podejrzewaną przyczyną są wirusowe zakażenia dróg oddechowych.
Podobny mechanizm ostrego zapalenia wielokorzeniowego został opisany u psów w Australii, gdzie przedstawiono dwadzieścia siedem przypadków ostrego zapalenia wielokorzeniowego u zwierząt żywionych surowym mięsem drobiowym oraz mających kontakt z żywym drobiem. W zdecydowanej większości przypadków klinicznych nie da się jednak jednoznacznie potwierdzić kontaktu chorego psa lub kota z Clostridium jejuni. Przyczyna choroby nie jest znana i należy założyć jej polietiologiczność.