30/04/2024
W diagnostyce sporotrychozy bardzo przydatne jest badanie cytologiczne. W tym celu sporządza się rozmazy z przetok, owrzodzeń, bioptatów z guzków barwione metodą Romanowskiego lub metodą PAS. W cytoplazmie komórek zapalnych i makrofagów, rzadziej pozakomórkowo, występują pleomorficzne, okrągłe i mające kształt cygara formy S. schenckii (3-5 × 5-9 µm). W diagnostyce jest też wykorzystywane badanie surowic kotów testem ELISA z różnymi antygenami Sporothrix (6).
W uogólnionej postaci choroby rokowanie jest zwykle niepomyślne, a w innych postaciach choroby dobre. Stosuje się leczenie przyczynowe środkami przeciwgrzybiczymi, którego celem jest likwidacja grzyba, miejscowe leczenie zmian w skórze i tkance podskórnej oraz leczenie ogólne mające na celu wzmocnienie organizmu. Leczenie przyczynowe trwa kilka miesięcy, nawet dziewięć. Obecnie dostępna jest cała gama skutecznych leków. Lekiem z wyboru jest najczęściej itrakonazol w dawce 10 mg/kg, stosowany doustnie co 24 godziny przez 2-3 miesiące. Leczenie należy kontynuować jeszcze przez miesiąc po ustąpieniu objawów chorobowych. Nasycony roztwór jodku potasu stosuje się doustnie (2,5-20 mg/kg) co 24 godziny. U części kotów daje on niepożądane objawy ze względu na działanie hepatotoksyczne. W związku z tym należy co miesiąc badać aktywność enzymów wątrobowych.
Może występować oporność szczepów Sporothrix na lek. Terbinafinę w dawce 30 mg/kg doustnie co 24 godziny stosuje się samą lub łącznie z itrakonazolem. Po terbinafinie mogą wystąpić działania niepożądane. W zakażeniu ogólnym zaleca się flukonazol (50 mg/kg doustnie co 24 godziny) lub kombinacje flukonazolu z itrakonazolem. Dobre rezultaty w leczeniu zmian skórnych daje amfoterycyna B sama lub w połączeniu z itrakonazolem oraz terbinafiną. Należy leczyć współistniejące wikłające zakażenia bakteryjne. Przeciwwskazane jest stosowanie leków przeciwzapalnych. Istnieje też schemat leczenia zalecany przez Carner i wsp. (tab. I).
Tabela I. Schemat leczenia farmakologicznego sporotrychozy u kotów (3)
Można również stosować termoterapię, chirurgiczne postępowanie ze zmianami skórnymi i krioterapię (9). Termoterapia daje dobre efekty w przypadku pojedynczych owrzodzeń skóry. Resekcje zmian chorobowych zaleca się łącznie ze stosowaniem leków przeciwgrzybiczych, gdy leczenie farmakologiczne nie jest skuteczne.
Ryc. 1 – Amphawan Chanunpha/gettyimages.com, ryc. 2 – Rungroj Nuiman/gettyimages.com
