Pobieranie i ocena mazi stawowej w weterynarii zostały po raz pierwszy wykorzystane do różnicowania kulawizny i chorób stawów dużych zwierząt. Obecnie wraz z rozwojem medycyny małych zwierząt ocena mazi stawowej staje się niezbędnym elementem diagnostyki kulawizn u psów i kotów. Pozwala na zawężenie listy chorób w diagnostyce różnicowej. Analiza cytologiczna oraz badania laboratoryjne, takie jak mikrobiologiczne oraz badanie PCR, pozwalają rozpoznawać i leczyć coraz więcej zaburzeń układu ruchu.

Wskazania

Punkcja stawu (artrocenteza) i analiza mazi są integralną częścią oceny klinicznej, nie tylko pierwotnych zaburzeń stawowych, ale także chorób ogólnoustrojowych, w których obecność płynu w jamach stawowych jest jednym z wielu aspektów obrazu klinicznego. Analiza mazi jest również zalecana w chorobach charakteryzujących się utrzymującą się lub zmienną gorączką niewiadomego pochodzenia, naprzemienną kulawizną albo uogólnionym złym stanem zdrowia. Próbki należy pobrać ze stawów, w których obserwuje się nadmiar płynu. Jeżeli jest ich więcej niż jeden, maź stawowa powinna zostać pobrana z każdego z nich. Przewlekłe kulawizny, oporne na leczenie niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, mogą mieć m.in. podłoże zakaźne bądź immunologiczne. Z tego względu warto poddać pobrane próbki analizom dodatkowym (mikrobiologicznym, badaniu PCR). Analiza obrazu cytologicznego może wskazać na typ zapalenia i/lub zmian zwyrodnieniowych, może również potwierdzić toczące się procesy z autoagresji.

Patofizjologia

Maź (łac. synovia) jest lepką substancją mającą za zadanie zmniejszać tarcie w stawach. Zapewnia amortyzację wstrząsów, odżywia chrząstkę oraz usuwa szkodliwe produkty przemiany materii z jamy stawowej. Maź wytwarzana jest przez błonę maziową. Powstaje ona jako przesącz osocza krwi. W składzie mazi znajdują się: woda 94%, kwas hialuronowy 2-3%, białka (albuminy 1,9% i globuliny 0,9%), fosfolipidy < 1%, mucyny 0,5%, glikoproteiny i glukoza < 1%, leukocyty (1).