Leczenie przeciwrobacze zarażeń nicieniami pozostaje podstawą zwalczania inwazji pasożytów u zwierząt towarzyszących. Leki przeciwrobacze zmniejszają obciążenie pasożytami u zwierząt do akceptowalnego poziomu, zabijają pasożyty, hamują ich wzrost lub paraliżują je. Większość środków przeciwrobaczych ma szeroki margines bezpieczeństwa, znaczną aktywność przeciwko niedojrzałym (larwalnym) i dojrzałym stadiom robaków oraz szeroki zakres działania. W niniejszym artykule przedstawiamy przegląd aktualnej wiedzy na temat środków przeciwrobaczych u zwierząt towarzyszących, ze szczególnym uwzględnieniem psów i kotów.

Wstęp

Nowe podejście do profilaktyki przeciwpasożytniczej u zwierząt towarzyszących podyktowane jest rozwojem wiedzy z zakresu biologii pasożytów, odpowiedzi immunologicznej żywicieli, jak również obserwowanym poszerzaniem się obszaru występowania niektórych inwazji (Dirofilaria repens, Dirofilaria immitis, Thelazia callipeada) w Europie. Ponadto pod uwagę brany jest także narastający problem lekooporności wśród pasożytów. Aktualne wytyczne, oparte na najlepszej wiedzy specjalistów parazytologii weterynaryjnej, przedstawia ESCCAP (Europejska Rada ds. Parazytoz Zwierząt Towarzyszących). Opracowane przez tę organizację przewodniki mogą być przydatne w podejmowaniu właściwych decyzji służących utrzymaniu zwierząt towarzyszących w stanie wolnym od pasożytów. Według wytycznych ESCCAP nowoczesny schemat odrobaczania psów dostosowany jest do wieku i stanu fizjologicznego żywiciela (na przykład suki ciężarne, suki karmiące itp.). Częstotliwość odrobaczania dorosłych osobników została uzależniona od grupy ryzyka, do której można zaklasyfikować konkretnego osobnika. Ze względu na zagrożenie dla zdrowia ludzi, jakie niesie ze sobą zarażenie larwami glisty psiej (T. canis) czy tasiemców z rodzaju Echinococcus, ESCCAP zaleca regularne i terminowe stosowanie leków przeciwrobaczych.

Leki przeciwrobacze (antyhelmintyki) to grupa środków stosowana do zwalczania parazytoz ludzi i zwierząt, obejmująca swoim zakresem działania helminty, do których zaliczane są robaki płaskie – przywry (Trematoda) i tasiemce (Cestoda), oraz robaki obłe – nicienie (Nematoda). Leki te znajdują zastosowanie w zwalczaniu robaczyc, na przykład przewodu pokarmowego, układu oddechowego, układu krwionośnego oraz wielu innych narządów wewnętrznych. Zakres zastosowania terapeutycznego antyhelmintyków jest jednak szerszy i część preparatów z tej grupy wykazuje także działanie przeciwpierwotniacze (benzymidazole, probenzymidazole), roztoczobójcze i owadobójcze (makrocykliczne laktony), immunomodulujące (lewamizol).