Genetyczne predyspozycje rasowych psów i kotów do chorób serca są dobrze znane. Warto wyraźnie określić rolę lekarza weterynarii w hodowli zwierząt. Choroby serca u rasowych psów i kotów mogą stanowić zagrożenie ich życia, dlatego przyjęło się na świecie, że osobniki ras ze znanymi predyspozycjami do tych chorób powinny być badane przed dopuszczeniem do programu hodowlanego. Niniejszy artykuł ma na celu omówienie dostępnych badań serca u psów i kotów względem ich roli w badaniach certyfikatowych oraz predyspozycji genetycznych i służyć jako wstęp do stworzenia konsensusu dla lekarzy zajmujących się kardiologią małych zwierząt w Polsce.

Wstęp

Choroby serca u psów i kotów często mają znaczenie kliniczne, powodując objawy niewydolności serca. Mogą stanowić zagrożenie ich życia. Zarówno wrodzone wady, jak i nabyte choroby serca występują z pewną wyraźną predyspozycją u niektórych ras psów i kotów. Najczęściej mamy do czynienia z nabytymi chorobami serca, szczególnie z przewlekłą zwyrodnieniową chorobą zastawki dwudzielnej (około 75% wszystkich chorób serca psów), rzadziej kardiomiopatią rozstrzeniową (występującą przede wszystkim u psów ras dużych i olbrzymich) lub kardiomiopatią przerostową (stwierdzaną głównie u kotów). Można zauważyć wyraźną skłonność rodzinną do przewlekłej zwyrodnieniowej choroby zastawki dwudzielnej (tzw. endokardiozy) u wielu psów małych ras, a podłoże genetyczne zostało potwierdzone u cavalier king charles spanieli (1) i whippetów (16).

Wrodzone wady serca stanowią mniejszość wśród chorób tego narządu, lecz są istotne z klinicznego punktu widzenia. Po pierwsze ciężkie wady mogą prowadzić do śmierci najmłodszych szczeniąt i kociąt. Po drugie wiele z nich jest genetycznie uwarunkowanych i mogą być przekazywane potomstwu. Ponadto coraz częściej w Polsce stwierdzamy zmiany serca, które dawniej nie występowały lub były nierozpoznawane. Niewątpliwie wynika to z rosnącej wiedzy i umiejętności lekarzy weterynarii oraz coraz doskonalszego sprzętu diagnostycznego, ale również z popularności pewnych ras psów i kotów. Postęp diagnostyki jest możliwy dzięki coraz lepszemu sprzętowi, zwiększającemu możliwości rozpoznania nawet złożonych wad serca. Nie mniej ważne są badania naukowe, umożliwiające lepsze zrozumienie zależności po­między wrodzonymi wadami serca a genetyczną predyspo­zycją do nich, pomimo braku konkretnych testów genetycznych. Postronne kwestie też wpływają na naszą pracę, wymuszając w grupie zawodowej ujednolicenie naszego postępowania diagnostyczno-leczniczego z pacjentem. Ocieplenie klimatu, które pociąga za sobą szersze rozprzestrzenianie się różnych chorób, a szczególnie pasożytów sercowo-płucnych, może mieć coraz większe znaczenie w naszym kraju. Rosnąca presja ze strony opiekunów psów i kotów (szczególnie hodowlanych) jest kolejnym czynnikiem, który wymusza na nas usystematyzowanie badań i oceny serca.