Czy wprowadzona w 2021 roku klasyfikacja atopowego zespołu kotów (feline atopic syndrom, FAS) ułatwi lekarzom weterynarii rozpoznawanie i leczenie? Czy ukierunkuje prowadzenie badań wyjaśniających mechanizm rozwoju tych chorób? Czy wprowadzi nowe kryteria postępowania z chorym pacjentem? Zdania są podzielone, ale niewyjaśnione aspekty tej grupy chorób alergicznych kotów ciągle nurtują klinicystów, a naukowców zmuszają do prowadzenia dalszych badań i analiz publikowanych danych.

Kontynuując informacje zawarte w części I artykułu (MW 10/2024), można przyjąć, że podczas rozpozna­wania skórnego zespołu atopowego kotów (feline atopic skin syndrome – FASS), definiowanego (9) jako „niepchle i niepokarmowe zapalenie skóry z nadwrażliwości u kotów”, można kierować się następującymi kryteriami klinicznymi:

1. Świąd skóry występuje jako pierwszy objaw kliniczny

2. Stwierdza się co najmniej dwa objawy z czterech poniższych:

• symetryczne wyłysienia
• prosówkowe zapalenie skóry
• zespół eozynofilowy
• nadżerki/owrzodzenia na głowie i szyi/karku

3. Zmiany skórne obecne są w co najmniej w dwóch lokalizacjach

4. Prosówkowe zapalenie skóry jest dominującym objawem

5. Zespół eozynofilowy albo symetryczne wyłysienia lub nadżerki/owrzodzenia na głowie, to jest w okolicy twarzowej, na powiekach, oczach, szyi (karku)

6. Niesymetryczne wyłysienia na zadzie, ogonie, kończynach miednicznych

7. Symetryczne wyłysienia na brzuchu

8. Brak nadżerek/owrzodzeń na kończynach piersiowych

9. Brak guzów i guzków

10. Brak zmian skórnych na mostku i w okolicach pach.

Spełnienie sześciu z wymienionych dziesięciu kryteriów daje prawdopodobieństwo wiarygodnego rozpoznania FASS z 90% czułością i 83% swoistością.

Jeżeli nie wykluczyliśmy alergicznego pchlego zapalenia skóry, należy zwrócić uwagę na występowanie symetrycznych wyłysień na zadzie (okolica lędźwiowo-krzyżowa) i ogonie oraz nadżerek/owrzodzeń na brodzie i szyi (karku), które często występują w tej alergii (9, 12).

Badania alergologiczne

W postępowaniu diagnostycznym FASS obok wywiadu i badania klinicznego stosuje się badania immunologiczne. Są to testy serologiczne wykrywające przeciwciała klasy IgE przeciw alergenom środowiskowym (na przykład Stallergenes Greer USA, Heska Kanada, Polycheck Niemcy) i testy in vivo – śródskórne lub punktowe skórne (ang. prick tests) oparte na ocenie reaktywności komórek tucznych skóry. W naszej klinice u kotów stosujemy serologiczne testy diagnostyczne firmy Polycheck (ryc. 1). Zgodnie z zaleceniami ICADA (International Committee on Allergic Diseases of Animals) prowadzenie regularnej profilaktyki przeciw ukąszeniom owadów, najlepiej z inhibitorem rozmnażania się owadów (IGR – insect growth regulator), i dodatkowo ścisłej diety eliminacyjnej (hipoalergicznej) przez minimum osiem tygodni ułatwia ustalenie rozpoznania i zaleca się, aby wprowadzić to postępowanie przed przystąpieniem do badań immunologicznych.