Pod koniec 2024 roku Światowe Stowarzyszenie Lekarzy Weterynarii Małych Zwierząt (WSAVA) opublikowało wytyczne dotyczące regulowania reprodukcji psów i kotów, co rzuciło nowe światło na zagadnienie kastracji zwierząt.¹ Dotychczas powszechny był pogląd, że poza zwierzętami przeznaczonymi do rozrodu należy kastrować wszystkie psy i koty obu płci, i to najlepiej w młodym wieku, aby uniknąć niechcianego potomstwa oraz niepożądanych chorób związanych z układem rozrodczym. Obecnie wiemy jednak, że zgodnie z koncepcją spersonalizowanej medycyny weterynaryjnej należy każdego pacjenta traktować indywidualnie i dokonać najlepszego wyboru w odniesieniu do funkcji rozrodczych, jeśli w ogóle jest to konieczne.

Nie będę opisywać wad i zalet kastracji, ponieważ przedstawiłam to dokładnie w innym artykule, do którego lektury zachęcam (2). Niniejszy artykuł dotyczy przede wszystkim aktualnych chirurgicznych i niechirurgicznych form sterowania rozrodem psów i kotów.

Chirurgiczne metody ograniczania funkcji rozrodczych

Kastracja suk i kotek

W przypadku suk i kotek powszechne metody kastracji obejmują całkowitą lub częściową owariohisterektomię, z cięcia bocznego lub z cięcia pośrodkowego. Eksperci WSAVA w dziedzinie rozrodu określają mianem częściowej owariohisterektomii (z ang. subtotal ovariohisterectomy, SOHE) usunięcie jajników oraz macicy z zastosowaniem techniki podwiązywania na trzonie macicy lub szyjce macicy i pozostawieniem tym samym fragmentu macicy w jamie brzusznej. Nacięcie niezależnie od miejsca cięcia nie powinno być dłuższe niż jest to konieczne, ale zawsze powinno zapewniać odpowiednie uwidocznienie struktur, tak aby można było prawidłowo wykonać zabieg. Autorzy wytycznych dopuszczają różne techniki tych zabiegów, zalecają jednak, by w miarę możliwości zawsze zakładać dwie przewiązki na szypule jajnika. Pozostawienie fragmentu macicy w jamie brzusznej nie jest błędem w sztuce, może jednak wiązać się z późniejszym wystąpieniem ziarniniaka kikuta macicy. W przypadku pozostawienia dodatkowo fragmentu tkanki jajnika lub stosowania progestagenów istnieje ponadto ryzyko wystąpienia ropnego zapalenia kikuta macicy.

Techniki kastracji stosowane u suk i u kotek nie różnią się zasadniczo, jedynie długość i miejsce cięcia mogą być odmienne. U kotek opisano również stosunkowo niedawno technikę autopodwiązywania szypuły jajnika, określaną jako szybsza metoda, pewniejsza i pozbawiona konieczności zastosowania materiału szewnego.

U młodych suk, przy braku zmian patologicznych w macicy, zaleca się usunięcie jedynie jajników (owariektomia) i często polecaną metodą są minimalnie inwazyjne zabiegi laparoskopowe. Metoda laparoskopowa, poza powyższymi zaletami, pozwala na lepszą...