Cyklosporyna wykorzystywana jest w weterynarii od około dwóch dekad. Lek ten stosowany jest między innymi w dermatologii weterynaryjnej w przypadku takich chorób jak atopowe zapalenie skóry, choroby autoimmunologiczne (np. pęcherzyca liściasta), zapalenie gruczołów łojowych oraz w innych, mniej powszechnie występujących chorobach. W niniejszym artykule przybliżymy Czytelnikom informacje na temat tego leku oraz sposobów jego stosowania w przypadku różnych chorób skóry.

Cyklosporyna jest lipofilnym policyklicznym polipeptydem o silnych właściwościach immunosupresyjnych i immunomodulujących. Została ona wyizolowana z metabolitów grzyba Beauveria nivea. W medycynie lek ten początkowo był stosowany (i jest stosowany do tej pory) w zapobieganiu odrzucaniu przeszczepów, jak również w dermatologii do leczenia rybiej łuski oraz atopowego zapalenia skóry. W dermatologii weterynaryjnej używany jest od kilkunastu lat, a preparaty zarejestrowane do stosowania u zwierząt (psy) dostępne są już od 10 lat (Atopica – preparat niestety niezarejestrowany w Polsce) (16).

Mechanizm działania cyklosporyny

Podstawowe działanie cyklosporyny polega na hamowaniu aktywacji limfocytów T. Działanie to prowadzi do zmniejszenia produkcji prozapalnych cytokin, jak interleukiny 2, 4, 5, 6, 8, 13, interferonu gamma oraz czynnika stymulującego tworzenie kolonii granulocytów i makrofagów (31). Ponadto cyklosporyna hamuje wzrost i aktywację limfocytów B, w niewielkim natomiast stopniu ogranicza produkcję przeciwciał (19). Lek prowadzi do zmniejszenia liczby aktywowanych komórek Langerhansa, odgrywających podstawową rolę w prezentacji antygenów limfocytom (6). Wpływa również na zmniejszenie degranulacji bazofilów i eozynofilów, ogranicza uwalnianie histaminy przez bazofile i hamuje chemotaksję eozynofilów (9, 30). Cyklosporyna zmniejsza też liczbę mastocytów oraz ogranicza uwalnianie przez nie histaminy i produkcję cytokin, np. interleukiny 3, 4, 5, 8 (4). Hamuje podziały komórek naskórka i zmniejsza uwalnianie przez nie cytokin (2).