Pewne rozpoznanie i skuteczne leczenie świądu jest wypadkową doświadczenia lekarza prowadzącego oraz nieustannej, dokładnej obserwacji prowadzonej przez właściciela zwierzęcia. Dlatego podstawą sukcesu jest współpraca lekarza weterynarii z odpowiednio przeszkolonym właścicielem. Pomocne są w tym gotowe arkusze oceny, budujące trójstronną relację lekarz–pacjent–właściciel.

Długo trwający świąd można podzielić na świąd odczuciowy, neuropatyczny, neurogenny i psychogenny (Greaves i Khalifa, Itch: more than skin deep, 2004). Podział ten uwzględnia przyczyny, które go wywołują. Świąd odczuciowy jest skutkiem pierwotnego pobudzenia aferentnych włókien nerwowych. Jego najczęstszą przyczyną są ukąszenia owadów, iniekcje lub kontakt skóry z substancjami drażniącymi (Yosipovitch, Greaves i Schmelz, 2003). Świąd neuropatyczny jest wynikiem uszkodzenia nerwów obwodowych, co ma miejsce np. jako następstwo zakażenia wirusem opryszczki (Koroschetz, Baron i Binder, 2008). Natomiast w przypadku przyczyny neurogennej mamy sytuację odwrotną – pobudzenie pochodzi z ośrodkowego układu nerwowego, bez aktywacji odpowiednich włókien nerwów czuciowych. Taki świąd towarzyszy często chorobom narządów wewnętrznych, np. przewlekłej niewydolności nerek (Kuyers, 2009). Psychogenne podłoże to zaburzenia psychosomatyczne, często powodujące uwrażliwienie miejscowe i nadwrażliwość.

Najczęściej jednak w praktyce klinicznej mamy do czynienia ze złożonym patomechanizmem świądu i współistnieniem wielu przyczyn wywołujących świąd. Typowym przykładem jest zaawansowane stadium mocznicy, w którym przyczyną świądu jest odpowiednio wysokie stężenie toksycznego mocznika w organizmie. Przez znaczne wysuszenie skóry mocznik pobudza także aferentne włókna nerwowe, wywołując efekt swędzenia (Kuyers, 2009; Brewster, 2006). Złożony patomechanizm świądu występuje głównie w chorobach o przebiegu przewlekłym i nawrotowym, leczonych przez wiele lat, takich jak atopowe zapalenie skóry (Potenzieri i Undem, 2012).