Nużyca u kotów jest z pewnością chorobą rzadką, ale warto zaznaczyć, że jest znacznie rzadziej rozpoznawana, niż występuje w rzeczywistości. Przyczyn rzadkiego diagnozowania tej choroby jest kilka i warto o nich pamiętać.

Podobnie jak u psów, nużyca u kotów ma bardzo różnorodny obraz kliniczny. Może przebiegać ze świądem lub nie, w przeciwieństwie do psów może to być jednoczesna inwazja więcej niż jednym gatunkiem nużeńca u danego pacjenta, a także – o czym warto wiedzieć – nużyca u kotów, w przeciwieństwie do psów, może obejmować różne w zależności od gatunku nużeńca warstwy skóry – zarówno mieszki włosowe, jak i jedynie warstwę rogową naskórka.

U kotów występują trzy gatunki nużeńca: Demodex gatoi, Demodex cati oraz dotychczas nienazwany gatunek nużeńca, często opisywany jako tzw. nużeniec bezimienny kotów. Najczęściej występującym gatunkiem nużeńca u kotów jest Demodex gatoi. W ostatnich latach odnotowano coraz częstsze zachorowania wywołane przez tego pasożyta w Europie, a szczególnie we Francji, Wielkiej Brytanii, Finlandii, Szwecji oraz w Niemczech.

Gatunek tego nużeńca różni się od wszystkich innych tym, że bytuje w warstwie rogowej naskórka, co powoduje bardzo skuteczne usuwanie pasożyta poprzez intensywne wylizywanie się zwierzęcia, oraz tym, że jest to jedyny jak dotąd opisany gatunek nużeńca zaraźliwy dla innych kotów. Oznacza to, że może zostać zarażonych wiele kotów przebywających ze sobą. Ciało tego nużeńca jest znacznie krótsze (długość 91 do 108 mikrometrów) i szersze w porównaniu z innymi gatunkami.

Pierwszym objawem klinicznym zarażenia jest świąd w formie nadmiernego wylizywania, co prowadzi do wyłysień spowodowanych samouszkodzeniami, ale rzadko dochodzi do zapalenia skóry. W przypadku Demodex gatoi świąd jest tak intensywny, że lekarz najczęściej podejrzewa alergię lub zarażenie świerzbowcem drążącym. W przebiegu zarażenia nie stwierdza się typowej lokalizacji i zmiany można obserwować w różnych miejscach, najczęściej jednak dotyczą brzucha, wewnętrznej strony kończyn oraz boków.