Małe zwierzęta
Wybrane zaburzenia okresu poporodowego u suk
lek. wet. Magdalena Lipiec1
lek. wet. Wiktoria Mełges2
dr n. wet. Roman Dąbrowski3
Znajomość przyczyn zaburzeń okresu poporodowego oraz podjęcie szybkiej terapii zmniejszają ryzyko następstw wynikających z błędnie postawionej diagnozy, jak też niewłaściwego leczenia. Przyczyniają się również do prawidłowych kolejnych cykli rujowych, a tym samym zachowania płodności samicy.
Summary
Selected postpartum conditions in bitches
Abnormalities of the postnatal period in female dogs constitute a large proportion of cases in daily veterinary practice. Knowledge of their causes and prompt institution of treatment to eliminate these causes reduces the risk of sequelae resulting from an incorrect diagnosis as well as treatment. It also helps to maintain fertility of the female and thus ensure normal oestrus cycles in the future.
Key words: postpartum disorder, bitches
Okres poporodowy zwierząt domowych jest to czas, kiedy dochodzi do inwolucji macicy po ciąży i porodzie. Rozpoczyna się wraz z odejściem ostatniego płodu i łożyska. Zaburzenia okresu poporodowego obejmują zespół zmian chorobowych będących następstwem obciążeń związanych z ciążą, porodem i laktacją. W praktyce najczęściej obserwowane są: ostre zapalenie macicy, zatrzymanie łożyska, zaburzenia dotyczące gruczołu sutkowego (zapalenie, bezmleczność poporodowa, galaktostaza), zaburzenia prawidłowego funkcjonowania macicy i pochwy (poporodowy bezwład macicy, zatrzymanie lochii, wypadnięcie pochwy, wypadnięcie macicy, wgłobienie macicy), zaburzenia metaboliczne (tężyczka poporodowa, cukrzyca ciążowa, zatrucie ciążowe), krwawienie poporodowe, SIPS (subinwolucja miejsc placentacji) oraz zaburzenia instynktu macierzyńskiego (1, 2).
Ostre poporodowe zapalenie macicy (metritis puerperalis acuta)
Stany zapalne błony śluzowej macicy, określane jako endometritis, to jedne z częściej spotykanych chorób macicy u zwierząt towarzyszących. To właśnie zapalenia macicy wymieniane są jako główna przyczyna powtarzania cyklu rujowego, powstawania torbielowatości jajników, a nieleczone, mogą przyczynić się nawet do trwałej niepłodności.
Do rozwoju ostrego poporodowego zapalenia macicy dochodzi najczęściej u suk starszych, wieloródek w pierwszych dniach okresu poporodowego (3-7 dni). Przypuszcza się, że przyczyną tego zaburzenia jest nadmierna sekrecja gruczołów macicznych po porodzie, czemu towarzyszy otwarta szyjka macicy oraz zakażenie bakteryjne (1, 2). Dochodzi do tego w przebiegu np. zatrzymania łożyska, zalegania płodu w macicy, po ciężkim porodzie, niewłaściwej i niehigienicznej pomocy porodowej, opóźnionej inwolucji macicy lub w wyniku uszkodzeń dróg rodnych podczas porodu (2, 6). Proces zapalny może obejmować nie tylko endometrium, ale także myometrium oraz perimetrium. Wywiad dostarcza cennych informacji dotyczących czasu trwania i przebiegu ostatniego porodu, ze szczególnym uwzględnieniem liczby urodzonych szczeniąt oraz czasu odejścia ostatniego łożyska po porodzie.
