Choroby zakaźne
Grypa u psów i kotów
prof. dr hab. Tadeusz Frymus
Grypa, dawniej zwana influenzą, jest niezwykle zaraźliwą chorobą, powodującą od dawien dawna liczne epidemie i pandemie u ludzi oraz ptaków, a także koni, świń, norek, fretek i wielu innych ssaków, szczególnie wodnych. Do niedawna powszechnie uważano, że psy i koty na grypę nie chorują. Obecnie wiadomo, że nie jest to prawda. Jak dotychczas choroba ta w Europie nie wydaje się wielkim zagrożeniem dla psów i kotów, ale ze względu na ogromną zmienność zarazków grypy, a co za tym idzie i epidemiologii choroby, nabiera ona coraz większego znaczenia u innych gatunków oraz u człowieka. W efekcie grypa stała się jednym z większych wyzwań epidemiologicznych przełomu XX i XXI wieku, splatając się w jeden wspólny problem zdrowotny ludzi, innych ssaków i ptaków. Artykuł ten przedstawia grypę u psów i kotów na tle tych powiązań.
Summary
Influenza in dogs and cats
The evolution of influenzaviruses type A is described together with the principles of their antigenic variability. Natural and experimental infections of cats caused by the highly pathogenic avian H5N1 virus are presented with special regard to the clinical symptoms, outcome, pathology, and differential diagnosis. Methods to reduce the risk for cats are summarized. Epidemics of canine influenza in dogs caused by the low pathogenic equine H3N8 virus in the USA and other countries are described together with recent outbreaks in dogs in Korea and China caused by the avian H3N2 virus. Control measures are presented. The mutual interactions between dogs and cats infected by influenzaviruses as well as their significance for human health are also discussed.
Key words: influenzavirus A, cats, dogs
Etiologia i epidemiologia grypy
Przyczyną grypy są zarazki z rodziny Orthomyxoviridae. Rozróżnia się ich trzy typy, ale zdecydowanie najważniejszy jest typ A. Istnieje wiele jego podtypów wynikających ze struktury dwóch białek powierzchniowych – hemaglutyniny (H) i neuraminidazy (N). Znanych jest 17 odmian hemaglutyniny (oznaczanych od H1 do H17) i 9 rodzajów neuraminidazy (N1 do N9). Z tego wynikają 153 możliwe ich kombinacje, czyli podtypy wirusa grypy typu A (np. H1N1, H3N2 itp.). Z kolei szczepy wirusów jednego podtypu można jeszcze podzielić na warianty antygenowe według bardziej subtelnych różnic w budowie H oraz N. Selekcja nowych wariantów (tzw. dryf antygenowy) w zakażonej populacji jest jedną ze strategii przetrwania wirusa. Dzięki niej zarazek „ucieka” przed zniszczeniem przez układ odpornościowy żywicieli, gdyż może ponownie zarazić osobniki odporne na poprzedni wariant.