Okulistyka
Rozpoznawanie i leczenie wybranych chorób rogówki u koni
lek. wet. Marta Warzecha
Choroby rogówki są najczęściej rozpoznawanymi chorobami gałki ocznej u koni. Dość duża powierzchnia rogówki oraz boczne osadzenie gałek ocznych predysponują przede wszystkim do urazów mechanicznych, które powodują owrzodzenia, rany lub nawet rozdarcia rogówki. Wśród chorób rogówki często stwierdzane są również niewrzodziejące zapalenia, zwyrodnienia i nowotwory.
Summary
Diagnosis and treatment of selected corneal diseases in horses
Corneal disorders are frequent causes of seeking veterinarian advice in horses. About 50-60% of equine ophthalmology cases are cornea related. This article presents various clinical conditions observed and diagnosed in the horse. Normal anatomy and physiology of the cornea are described. Congenital malformations are discussed, followed by acquired diseases.
Key words: cornea, horse, corneal disorders
Anatomia i fizjologia rogówki
Prawidłowo zbudowana rogówka składa się z czterech warstw – nabłonka przedniego rogówki, zrębu, blaszki granicznej tylnej i śródbłonka rogówki. Od zewnątrz rogówka jest pokryta filmem łzowym. Grubość rogówki w części środkowej wynosi od 1,0 do 1,5 mm, w części obwodowej 0,8 mm.
Rogówka jest jedną z najbardziej wrażliwych tkanek organizmu. Jest unerwiona przez gałęzie czuciowe nerwu trójdzielnego, które są położone w części powierzchownej rogówki.
Rogówka jest strukturą przezroczystą, co umożliwia przechodzenie promieni światła na siatkówkę. Przezierność rogówki jest zapewniona dzięki kilku mechanizmom anatomicznym – brakowi naczyń krwionośnych oraz pigmentu, obecności niezłuszczającej się warstwy nabłonka przedniego, ścisłemu układowi włókien kolagenowych oraz bardzo niskiemu stopniowi uwodnienia rogówki.
Odżywianie rogówki odbywa się głównie poprzez ciecz wodnistą znajdującą się w komorze przedniej, bogatą w glukozę, aminokwasy i witaminy. W nieznacznym stopniu rogówka jest odżywiana dzięki zawartości składników odżywczych w filmie łzowym i poprzez rąbek naczyniowy.
Badanie rogówki
W badaniu rogówki należy uwzględnić wystąpienie nieprawidłowości dotyczących przezierności, powierzchni rogówki, obecności naczyń krwionośnych, nacieków. Zmiany te można obejrzeć przy użyciu dobrego oświetlenia i systemu powiększającego lub okulistycznej lampy szczelinowej. Przy rozpoznawaniu chorób rogówki przeprowadzamy podstawowe badanie okulistyczne oraz badania dodatkowe, tj. test łzowy Schrimera, pobranie materiału ze spojówki i rogówki na posiew oraz badanie cytologiczne.
Choroby rogówki
Choroby rogówki są najczęściej występującym problemem w okulistyce weterynaryjnej. Stanowią około 50-60% wszystkich przypadków. Wśród nich wyróżniamy:
