BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Małe zwierzęta
Zachowania kompulsywne u psów i kotów. Cz. I. Charakterystyka i przyczyny zachowań kompulsywnych u zwierząt
dr n. wet. Jagna Kudła
Zachowania kompulsywne, stereotypie, a także tiki ruchowe u zwierząt to objawy zaburzeń behawioralnych lub neurologicznych o niejednolitej etiologii i klasyfikacji. Najczęściej prezentowane są jako przesadzone czynności, m.in. pielęgnacyjne, termoregulacyjne, łowieckie, pokarmowe bądź seksualne. Zwierzę wykonuje je poza ich pierwotnym kontekstem lub poświęca im zbyt wiele czasu, co zaburza ogólny wzorzec aktywności dobowej dla danego gatunku.
Summary
Compulsive disorders in dogs and cats. Part 1. Description and causes of compulsive behaviours in pets
Compulsive disorders (CD) are defined as behaviours usually brought on by conflict but subsequently shown outside the original context. They are repetitive, exaggerated or sustained. For best treatment, it is crucial to find the primary cause of this behaviour. To be labeled as a true CD, the repetitive behaviour should occur in the absence of any primary dermatologic, neurologic or other medical condition.
Key words: compulsive, behaviour, dogs, cats
W literaturze opisywane są przypadki psów, które na stale powtarzane i bezcelowe zajęcie, jak np. gonienie za ogonem lub kręcenie się wokół własnej osi, poświęcały 80% okresu czuwania, doprowadzając do zdarcia opuszek kończyn i wyniszczenia organizmu z powodu wzmożonej aktywności i braku pobierania pokarmu (16, 18). Zdarza się, że zwierzęta kontynuują patologiczne zachowanie aż do omdlenia. Jeżeli goniącemu za ogonem psu uda się go złapać, często dochodzi ciężkich uszkodzeń (ryc. 1a, b). Przypadek z własnej praktyki klinicznej obrazuje, jak niebezpieczne to zaburzenie może być dla ludzi – niemal wszystkie psy rasy bulterier z pewnej hodowli kompulsywnie przebiegały pod podwoziami poruszających się samochodów, stwarzając niebezpieczeństwo wypadku drogowego. Powstrzymywane siłą od wykonywania tej czynności, reagowały agresją wobec ludzi. Kilka psów z tej hodowli zginęło pod kołami.
Niektórzy autorzy uznają zachowania powtarzające się (repetytywne) za odpowiednik choroby obsesyjno-kompulsyjnej (OCD – obsessive-compulsive disorder) u ludzi (m.in. 11, 16), inni uznają, że stereotypie (bezcelowe czynności wykonywane automatycznie, bez interpretacji intelektualnej, 5) są synonimem zachowań kompulsywnych. Jeszcze inni twierdzą, że stereotypie są konsekwencją niepodjęcia leczenia chorób, których objawami są zachowania kompulsywne. Taka rozbieżność wynika z braku wiarygodnej metody oceny emocjonalnej zwierzęcia oraz metod badawczych umożliwiających poznanie ewentualnych natrętnych myśli (obsesji) poprzedzających natrętne ruchy (kompulsje).