XX Kongres Akademii po Dyplomie Weterynaria Kraków już 20-21 września! | Sprawdź program >
Choroba cushinga
Zespół Cushinga u koni – rozpoznanie i leczenie
dr n. wet. Jan Marczuk1
dr hab. Bożena Kiczorowska2
dr n. wet. Piotr Brodzki3
dr n. wet. Łukasz Kurek1
lek. wet. Urszula Kotowicz-Szatkowska4
W praktyce klinicznej bardzo rzadko spotyka się zaburzenia endokrynologiczne u koni. Jednak, szczególnie u koni w starszym wieku, nietypowe objawy kliniczne w postaci poliurii, polidypsji (PU/PD), zmiany jakości okrywy włosowej, zmiennego apetytu, zmiany kondycji, a także objawy typowe dla przewlekłego ochwatu można łączyć z zaburzeniami hormonalnymi. Obecnie medycyna weterynaryjna dysponuje szerokimi możliwościami diagnostycznymi zaburzeń hormonalnych u koni, jak również – w niektórych przypadkach – skuteczną terapią pozwalającą na poprawę komfortu życia.
Summary
Cushing-like syndrome (Cushing disease) in horses – diagnosis and therapy
Cushing’s disease is a common endocrine disorder in elderly (over 15 years old) horses. The paper presents the pathogenesis, methods of diagnosis, treatment and dietary advice in this disease. Appropriate nutrition combined with monotherapy significantly prolongs the life of a horse with Cushing’s disease.
Key words: equine Cushing disease, therapy, diagnosis, dietary nutrition
Rzadko występującą jednostką chorobową u koni jest dysfunkcja części pośrodkowej przysadki mózgowej, nazywana chorobą podobną do zespołu Cushinga. W literaturze naukowej opisywana jest jednak jako choroba/zespół Cushinga koni (ang. Equine Cushing disease/syndrome) lub pod nazwą bardziej właściwą – jako dysfunkcja części pośrodkowej przysadki (ang. PPID – Pars Pituitary Intermedia Dysfunction) (4, 5, 6). Objawy chorobowe u koni przypominają objawy obserwowane w chorobie Cushinga u psów i kotów, które rozwijają się na tle nadczynności kory nadnerczy. Choroba u mięsożernych może mieć charakter pierwotny, związany z nowotworem wywodzącym się z kory nadnerczy, lub też wtórny, związany z nadmiernym wydzielaniem hormonu ACTH przez nowotwór rozwijający się w przysadce gruczołowej.
Występowanie choroby
Choroba występuje na wszystkich kontynentach, u wszystkich ras koni i niezależnie od płci. Istnieją jednak doniesienia o większej częstotliwości występowania tego zaburzenia u koni rasy pony, u klaczy i u koni powyżej 15 lat (9, 14). Obserwowany przez nas przypadek dotyczył klaczy małopolskiej w wieku 20 lat.
Fizjologia przysadki i patogeneza choroby
Przysadka jest nadrzędnym gruczołem wewnętrznego wydzielania, który wytwarza hormony stymulujące aktywność podległych gruczołów dokrewnych (tab. I).
Choroba Cushinga u koni rozwija się w następstwie powiększenia części pośrodkowej przysadki gruczołowej, co może się wiązać z rozwojem nowotworu – gruczolaka. Z drugiej strony jednak w badaniu sekcyjnym wykazano guz przysadki u koni, u których prz...
