Do najważniejszych problemów dermatologicznych u kotów należą choroby skóry o podłożu alergicznym, stanowiące kilkanaście procent chorób skóry u tego gatunku. Podstawowymi objawami chorób alergicznych są: świąd głowy i szyi, wyłysienia ekstensywne (czyli rozległe), prosówkowe zapalenie skóry, zespół eozynofilowy. W artykule opisane zostały metody rozpoznawania i leczenia atopii u kotów.

Atopia w medycynie definiowana jest jako genetyczna predyspozycja do rozwoju alergii IgE-zależnej, polegająca na zwiększonym wytwarzaniu swoistych przeciwciał klasy IgE w odpowiedzi na niskie stężenia alergenów powszechnie występujących w środowisku, na które u większości osób zdrowych nie rozwija się reakcja IgE-zależna. Natomiast atopowe zapalenie skóry (AZS) jest zapalną, przewlekłą i nawrotową chorobą skóry, w której wiodącym objawem podmiotowym jest uporczywy świąd, a zmiany cechuje typowa lokalizacja i obraz kliniczny.

Atopowe zapalenie skóry (AZS) u kotów należy do najpowszechniej występujących chorób alergicznych u tego gatunku. Szacuje się, że jest to pierwsza lub druga pod względem częstości występowania choroba o tej etiologii. Zgodnie z opublikowanymi w 2013 roku badaniami dotyczącymi częstości występowania chorób skóry u psów i kotów w Polsce przypadki tej choroby u kotów stanowią około 9,8% wszystkich chorób skóry u tego gatunku (32). Według badań zagranicznych częstość występowania choroby jest większa, szacowana na około 12,5% wszystkich chorób skóry u kotów (36).

W przypadku AZS u kotów istnieje szereg wątpliwości dotyczących jej nazewnictwa i klasyfikacji, choroba może więc występować w literaturze pod kilkoma nazwami. U kotów AZS to choroba o podłożu alergicznym, w której przebiegu dochodzi do rozwoju nadwrażliwości związanej z przeciwciałami, głównie IgE (i IgG), w stosunku do alergenów obecnych w środowisku zwierzęcia. Występują genetyczne predyspozycje do jej rozwoju. Zostały one wykazane u kotów w 1982 roku, a w latach wcześniejszych w odniesieniu do choroby używano nazwy „dermatoza z objawami zbliżonymi do atopowego zapalenia skóry” (37, 43).

Poważnym problemem dotyczącym klasyfikacji AZS u kotów jest trudność w wykazaniu nadwrażliwości w stosunku do określonych alergenów. W przypadku ludzi, psów i koni stwierdzono występowanie podwyższonego miana swoistych przeciwciał w stosunku do alergenów środowiskowych. U kotów natomiast są problemy z wykazaniem takich zależności. W odróżnieniu od psów, przeciwciała klasy IgE u kotów nie należą do jednej frakcji i są heterogenne. Według badań miana przeciwciał przeciw alergenom środowiskowym są zbliżone u kotów zdrowych oraz u osobników wykazujących objawy atopowego zapalenia skóry. Fakt ten utrudnia klasyfikację choroby u tego gatunku, gdzie z jej definicji wynika, że powinna charakteryzować się nadwrażliwością zależną od przeciwciał (43, 14, 17, 7, 11).