Wiedza lekarza weterynarii na temat metod leczenia urazów rogówki decyduje często o zachowaniu widzenia lub nawet oka pacjenta. Niniejszy artykuł przedstawia osiem zasad postępowania przy wrzodach rogówki u psów i kotów.

Wrzodziejące zapalenie rogówki jest najczęściej rozpoznawaną chorobą oczu u zwierząt. W wielu przypadkach prowadzi do utraty wzroku lub nawet gałki ocznej. Zrozumienie budowy i mechanizmów gojenia się rogówki pozwala klinicyście podjąć właściwe decyzje w trakcie leczenia.

• Nabłonek przedni rogówki to nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący. Między jego komórkami znajdują się czuciowe zakończenia nerwowe pochodzące z pierwszej gałęzi nerwu trójdzielnego. Nabłonek ten ma dużą zdolność regeneracji. Stale się złuszcza i wymiana komórek nabłonka zachodzi w ciągu siedmiu dni. Gojenie ubytków nabłonka następuje poprzez migrację komórek i podział, który pozwala na uzyskanie prawidłowej grubości warstwy. Do całkowitego wygojenia dochodzi zwykle w ciągu 48-72 godzin. Potrzeba jednak kilku tygodni, by odtworzyć pełną grubość nabłonka.
• Istota właściwa (zrąb) rogówki stanowi 90% grubości rogówki i zbudowana jest z włókien kolagenowych, keratocytów i mukopolisacharydów. Włókna kolagenowe ułożone są równolegle i w ten sposób tworzą zachodzące na siebie blaszki (lamele). Przejrzystość rogówki zapewnia odpowiednie uwodnienie jej zrębu. Gojenie ubytków zrębu następuje poprzez ich wypełnienie przez nabłonek i powolną proliferację fibroblastów w zrębie. Wrzody zrębu rogówki goją się z większym bliznowaceniem, czego wyrazem jest trwałe zmętnienie.
• Błona Descemeta, blaszka graniczna tylna – twarda i elastyczna, zbudowana z delikatnej siateczki włókien kolagenowych. Jest produktem wydzielania komórek śródbłonka, które odbywa się przez całe życie osobnika, dlatego z wiekiem błona Descemeta grubieje. Jeśli dojdzie do jej pęknięcia, to błona kurczy się i odwija. Rzadko tworzy potem pełną warstwę.
• Nabłonek tylny rogówki – zbudowany z pojedynczej warstwy komórek sześciokątnych, odgrywa zasadniczą rolę w regulacji uwodnienia rogówki. Z wiekiem liczba jego komórek maleje, gdyż nie mają one zdolności regeneracji. Ginące komórki zastępowane są powiększającymi się i przesuwającymi na ich miejsce komórkami sąsiednimi. Gojenie następuje w ten sam sposób (9).

Zasada nr 1

U każdego pacjenta z bólem gałki ocznej ZAWSZE wykonaj barwienie rogówki fluoresceiną w celu ujawnienia jej ubytków.

Nabłonek przedni rogówki jest jedną z najbardziej unerwionych tkanek organizmu. Na 0,01 mm2 znajduje się nawet 100 zakończeń nerwowych. Fluoresceina wybarwia owrzodzenia rogówki na zielono. Preferowane jest używanie jednorazowych sterylnych pasków...