Procesy zapalne przewodu pokarmowego są stanem patologicznym najczęściej diagnozowanym w badaniu USG. Samo rozpoznanie zapalenia nie jest bardzo trudne, zdecydowanie trudniej jest ustalić, dlaczego do niego doszło i z jakim typem zapalenia mamy do czynienia. W celu postawienia ostatecznej diagnozy konieczne jest spojrzenie na pacjenta jak na całość. Niezbędne są: dobry wywiad, badanie kliniczne oraz inne badania dodatkowe. Trzeba pamiętać, że wykonując badanie ultrasonograficzne przewodu pokarmowego, zawsze należy zbadać wszystkie pozostałe narządy jamy otrzewnej. Dopiero to może doprowadzić nas do ostatecznego rozpoznania.

Ultrasonografia stała się jednym z podstawowych badań diagnostycznych przewodu pokarmowego. Na badanie pacjenci przychodzą do specjalisty ze skierowaniem od lekarza prowadzącego. Przyczyną są różne zaobserwowane objawy – od braku apetytu, przez ból brzucha aż po intensywne wymioty i biegunkę. Nieprawidłowości wykryte podczas badania klinicznego często wymagają dalszej diagnostyki, w tym badania USG.

Najczęściej spotykanymi objawami w badaniu ultrasonograficznym chorego przewodu pokarmowego są:

1. Pogrubienie ściany. Jest ono najczęściej spotykanym objawem zapalenia, nie jest to jednak objaw typowo swoisty. Pogrubieniu mogą ulec tylko niektóre warstwy ściany przewodu pokarmowego. Proces zapalenia, a co za tym idzie – pogrubienie ściany, mogą być uogólnione i dotyczyć całego przewodu pokarmowego lub jedynie poszczególnych jego odcinków, na przykład tylko żołądka, pętli jelita cienkiego albo ściany jelita grubego.

2. Zmiany w uwarstwieniu ściany, zmiany w echogeniczności warstw. Bardzo często w procesie zapalenia mamy do czynienia z niejednorodnością echogeniczności – jej mieszanym wzmożeniem lub zmniejszeniem. Dotyczy to szczególnie warstwy śluzowej ściany.

W niewielkich zapaleniach przewodu pokarmowego często mamy do czynienia jedynie z miejscowym lub ogólnym pogrubieniem ściany bądź jej warstw oraz z zachowaną i dobrze widoczną w obrazie USG strukturą ściany. Stopień widoczności uwarstwienia ściany zależy w dużym stopniu od intensywności procesu zapalnego. W najcięższych przypadkach zapalnych dochodzi do znacznej nieregularności w pogrubieniu warstw oraz do zatarcia strukturalności wskutek na przykład obrzęku lub zmian krwotocznych w ścianie. Zaawansowane procesy zapalne o bardzo dużej intensywności, naciekające różne odcinki ściany przewodu pokarmowego, należy dalej różnicować z procesem nowotworzenia.

3. Zaburzenia czynnościowe, zmiany w perystaltyce. Najczęściej mamy do czynienia z jej spowolnieniem – miejscowym albo ogólnym, ale bardzo często perystaltyka jest mieszana, odcinkowo wzmożona.