Lekarze weterynarii nierzadko muszą zmierzyć się z wyzwaniem, jakim jest leczenie chorób serca przy współistniejącej niewydolności nerek. Choroba serca stanowi poważne zagrożenie dla takich pacjentów, ponadto dysfunkcja nerek jest częstą konsekwencją leczenia chorób serca. Regularne monitorowanie pacjentów kardionefrologicznych oraz dobranie optymalnej terapii umożliwia dłuższe utrzymanie ich w stanie stabilnym przez spowolnienie postępu wyżej wspomnianych chorób.

Choroby układu krążenia wpływają niekorzystnie na czynność nerek oraz pogarszają istniejące nefropatie. Z drugiej strony, choroby nerek wpływają niekorzystnie na układ krążenia i komplikują przebieg chorób serca. Ze względu na dwukierunkowe oddziaływanie pomiędzy sercem a nerkami w medycynie człowieka, a od niedawna również w medycynie weterynaryjnej wprowadzono pojęcie zespołu (syndromu) sercowo-nerkowego (cardio-renal syndrome, CRS) (12). Terminem tym w dużym uproszczeniu określa się stan, w którym niewydolność nerek jest inicjowana jako następstwo niewydolności serca lub w której niewydolność serca prowadzi do postępu uszkodzenia nerek. Dodatkowo medycyna człowieka zalicza choroby nerek, a dokładniej powstające w ich przebiegu toksyny mocznicowe, do czynników ryzyka zachorowalności na choroby układu krążenia (18).

Zarówno w medycynie człowieka, jak i medycynie weterynaryjnej zespół sercowo-nerkowy podzielono w oparciu o patofizjologię, czas trwania oraz charakter uszkodzeń serca/nerek na pięć typów (15):

Typ I (ostry CRS) charakteryzuje się ostrym pogorszeniem czynności serca, które doprowadza do ostrego uszkodzenia nerek. U zwierząt ostra niewydolność serca wywołana jest najczęściej pęknięciem struny ścięgnistej w przebiegu przewlekłej zwyrodnieniowej choroby zastawki dwudzielnej (tzw. endokardiozy) lub nagłą ciężką zastoinową niewydolnością serca.

Typ II (przewlekły CRS) charakteryzuje się postępującą chorobą nerek spowodowaną przewlekłą chorobą serca. Uszkodzenie nerek może wynikać z długotrwałej hipoperfuzji, wysokich ciśnień żylnych oraz zatorowości.

Typ III (ostry zespół nerkowo-sercowy) charakteryzuje się ostrym uszkodzeniem nerek doprowadzającym do ostrej dysfunkcji serca. Dochodzi wtedy do arytmii i(lub) zastoinowej niewydolności serca.

W typie IV (przewlekły zespół nerkowo-sercowy) przewlekła niewydolność nerek doprowadza do przebudowy mięśnia sercowego.

Typ V (wtórny CRS) charakteryzuje się dysfunkcją serca oraz nerek wtórną do ostrego lub przewlekłego uszkodzenia innych narządów. Przyczyną ostrego wtórnego CRS jest najczęściej posocznica, natomiast przewlekłego – cukrzyca albo nadczynność kory n...