Odkleszczowe zapalenie mózgu (ang. tick-borne encephalitis – TBE) jest jedną z najczęściej notowanych chorób ludzi przenoszonych przez kleszcze w Europie i w Azji (2, 11, 22, 23, 33). Czynnikiem etiologicznym TBE jest wirus należący do rodzaju Flavivirus, rodziny Flaviviridae (36). Istnieją trzy jego podtypy różniące się geograficznym zasięgiem występowania oraz zjadliwością – europejski, syberyjski (izolowany najczęściej na obszarach wschodniego Uralu i Syberii) oraz dalekowschodni (stwierdzany na wschodzie Rosji, w Chinach i w Japonii) (2, 5, 6, 7, 9, 36).

Największą zjadliwość wykazuje podtyp dalekowschodni. Zakażenia u ludzi na jego tle przebiegają z gorączką, a współczynnik śmiertelności sięga 35% (28, 29). Najniższą zjadliwość wykazuje podtyp syberyjski. Zakażenie podtypem europejskim przebiega dwufazowo. Po 1-2-tygodniowym okresie inkubacji dochodzi do wiremii, której towarzyszą: gorączka, apatia, bóle głowy i mięśni, niekiedy zaburzenia żołądkowo-jelitowe, leukopenia, trombocytopenia. Te nieswoiste objawy utrzymują się 2-4 dni, po których stan pacjenta stabilizuje się na mniej więcej tydzień, po czym następuje druga faza choroby, w której rozwija się zapalenie opon mózgowych i mózgu, a także zapalenie rdzenia kręgowego. Śmiertelność w zakażeniach podtypem europejskim jest u ludzi stosunkowo niska (podobnie jak w zakażeniach podtypem syberyjskim) i wynosi do 2%. Należy jednak zaznaczyć, że objawy neurologiczne mogą utrzymywać się przez miesiące, a nawet lata (13). Rezerwuarem wirusa są dzikie kręgowce – głównie małe gryzonie, natomiast jego przenosicielem – kleszcze (24). U tych ostatnich zakażenie szerzy się transstadialnie, rzadziej transowarialnie. Pajęczaki pasożytujące na gryzoniach ulegają zakażeniu podczas pobierania krwi od osobników będących w stadium wiremii. Możliwa jest sytuacja, gdy do przeniesienia infekcji z kleszcza zakażonego na niezakażonego dochodzi podczas ich jednoczesnego pasożytowania na niezakażonym osobniku (ang. transmission by co-feeding) (20, 21, 26, 27). U ludzi notowano przypadki TBE po spożyciu surowego mleka (1, 6, 12, 15, 18, 38).

Epidemiologia

W Europie TBE przenoszone jest niemal wyłącznie przez kleszcza Ixodes ricinus, natomiast przenosicielem podtypów wirusa syberyjskiego i dalekowschodniego może być także I. persulcatus (14, 30). Krajami, w których stosunkowo często notuje się przyp...

Objawy kliniczne u psów

Przebieg choroby jest z reguły ciężki i prawie zawsze kończy się śmiercią chorego osobnika. Okres inkubacji wynosi około 1-2 tygodni (27). Typowymi objawami odkleszczowego zapalenia mózgu są gorączka oraz zmiana zachowania (silna apatia, niechęć d...