Zastoinowa niewydolność serca jest to stan, w którym w wyniku zaburzenia jego czynności dochodzi do zmniejszenia pojemności minutowej serca w stosunku do zapotrzebowania tkanek lub utrzymuje się ona wskutek podwyższenia ciśnienia napełniania. U psów i kotów stan ten ma wiele przyczyn i powoduje różne objawy. Może pojawić się szybko, jako ostra niewydolność serca, lub nasilać się stopniowo w niewydolności przewlekłej.

Najczęstszą przyczyną zastoinowej niewydolności jest choroba zwyrodnieniowa zastawki dwudzielnej u psów ras małych (rzadziej średnich), kardiomiopatia rozstrzeniowa u ras dużych i olbrzymich (rzadziej średnich, jak na przykład spaniele), a u kotów kardiomiopatia przerostowa. Wskutek zastoju krwi w naczyniach może dochodzić do obrzęku płuc lub gromadzenia się przesięku w jamie otrzewnej albo opłucnej. Do najczęstszych objawów niewydolności serca należą: kaszel, nietolerancja wysiłkowa i postępująca duszność. Należy jednak pamiętać, że w przebiegu kardiomiopatii posmutnienie, osłabienie i zmniejszony apetyt pojawiają się na 1-6 tygodni przed wystąpieniem ciężkich zaburzeń krążeniowo-oddechowych.

Niedomykalność zastawki dwudzielnej (ang. mitral regurgitation) jest najczęstszą nabytą wadą serca u psów. Stanowi ponad 75% chorób kardiologicznych u tego gatunku (Keene i wsp., 2019). Zależnie od analizowanej grupy zwierząt i rodzaju badań niedomykalność tę stwierdza się u 3-7% psów (Borgarelli i wsp., 2012). Choć, jak wspomniano, chorują głównie osobniki małych ras, zdarza się także i u dużych, na przykład u owczarków niemieckich (Borgarelli i wsp., 2004; Borgarelli i wsp., 2007). Na skutek zmian zwyrodnieniowych aparatu zastawkowego dochodzi do niedomykalności zastawki, a wtórnie do przebudowy mięśnia sercowego i jego niewydolności, co może prowadzić do rozwinięcia się nadciśnienia płucnego. Przebieg i nasilenie choroby są bardzo zróżnicowane. Od momentu rozpoznania tej wady (na przykład wysłuchania charakterystycznego szmeru, wykrycia niedomykalności w przeglądowym badaniu echokardiograficznym) u niektórych psów bardzo szybko rozwija się zastoinowa niewydolność serca, podczas gdy inne wykazują bardzo powolny rozwój choroby, a u części zwierząt nie dochodzi w ogóle do rozwoju niewydolności serca przez wiele lat (Borgarelli i wsp., 2008).

W przebiegu kardiomiopatii rozstrzeniowej (ang. dilated cardiomyopathy, DCM) następuje ścieńczenie ścian jednej lub obu komór serca z powiększeniem ich objętości. Najczęściej choroba dotyczy lewej komory, a wtórnie także lewego przedsionka. Choruj...