Co łączy 10-letniego kota z nadczynnością tarczycy i 8-letniego psa z przewlekłą chorobą nerek? A także 7-letniego kota z cukrzycą i 12-letniego psa z niewydolnością serca? W pierwszej chwili wydaje się, że łącznikiem jest wiek – wiek seniora, oraz przewlekły charakter chorób. To prawda. Ale wszystkie wskazane zwierzęta i ich choroby łączy też wspólny mianownik patofizjologiczny, niedoszacowywany klinicznie, ale niezmiernie istotny w zaostrzaniu przebiegu wspomnianych chorób i generowaniu nowych objawów. Tym mianownikiem jest uogólnione nadciśnienie tętnicze.

Skutki kliniczne nadciśnienia są zróżnicowane i wieloobjawowe. Dlatego badanie ciśnienia tętniczego krwi podczas rozpoznawania chorób psów i kotów powinno mieć tak samo istotne znaczenie jak w diagnostyce chorób ludzi. Niestety z powodu różnic anatomicznych, aparaturowych i wielokrotnie „braku współpracy” pacjentów tak nie jest. Ostatnie lata zmieniają jednak ten stan. Coraz lepsza znajomość patofizjologii chorób psów i kotów wśród lekarzy, coraz dokładniejsze aparaty do mierzenia ciśnienia oraz wzrost świadomości i wymagań właścicieli zwierząt prowadzą do upowszechniania pomiarów ciśnienia krwi. W istocie bowiem podwyższenie ciśnienia tętniczego u psów i kotów może być jednym z najwcześniej wykrywanych objawów rozwijających się chorób serca, nerek, tarczycy, kory nadnerczy albo cukrzycy, szczególnie u zwierząt w starszym wieku. Ponadto w analizie nadciśnienia tętniczego wielce istotny jest fakt, że gdy jest ono obecne i utrwalone, może z objawu stać się kolejną przyczyną i wywierać dalszy szkodliwy wpływ na organizm, głównie na tzw. narządy docelowe (TOD – target organ damage) – gałki oczne, serce, nerki i mózg. Występowanie utrwalonego uogólnionego nadciśnienia krwi może przyczyniać się zatem do znacznego obniżenia jakości życia, a nawet skrócenia czasu przeżycia psów i kotów.

Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie informacji i wskazanie aktualnych zaleceń dotyczących postępowania w przebiegu nadciśnienia tętniczego towarzyszącego różnym chorobom psów i kotów.

Pojęcie i znaczenie nadciśnienia tętniczego u psów i kotów

Z punktu widzenia patofizjologii nadciśnienie to wzrost ciśnienia tętniczego ponad przyjęte normy. W sensie klinicznym rozumiane jest jednak szerzej. Należy definiować je jako stan kliniczny obejmujący chorobę podstawową, podwyższoną wartość ciśnienia oraz konsekwencje narządowe wynikające z tego podwyższenia. Tak rozumiane trzyelementowe nadciśnienie tętnicze powinno stać się dominującym punktem widzenia.