Powieki to fałdy skóry z warstwą mięśniową (mięśnie gładkie i poprzecznie prążkowane), wyścielone spojówką powiekową (ryc. 1). Obserwujemy ogromną różnorodność w wyglądzie powiek u zwierząt. Niezależnie od gatunku, ich główną rolą jest ochrona gałki ocznej przed środowiskiem zewnętrznym i urazami. Dzięki rzęsom pełnią też funkcję czuciową. Biorą udział w produkcji i rozprowadzaniu filmu łzowego na powierzchni rogówki, chronią również przed jego nadmiernym parowaniem. Mięśnie powiek ułatwiają przemieszczanie się łez w kierunku punktów łzowych, dalej do woreczka łzowego i przewodów nosowo-łzowych (tzw. pompa łzowa) (8). Wszelkie zmiany rozrostowe i deformujące powieki zaburzają ich funkcjonowanie, co wpływa na całą gałkę oczną i widzenie. Istnieje wiele przypadków, kiedy konieczna jest interwencja chirurgiczna w okolicy powiek. Wśród nich można wyróżnić przyczyny wrodzone i nabyte, a także urazy.

Budowa anatomiczna i funkcje powiek

Skóra powiek jest cieńsza, delikatniejsza i bardziej ruchoma niż w innych obszarach ciała. Łatwo ulega też zapaleniom i obrzękowi z powodu obecności licznych komórek tucznych. Powieka górna u większości gatunków wykazuje większą ruchomość niż dolna (odwrotnie u gadów i ptaków). W budowie anatomicznej, oprócz mięśni, wyróżniamy też włóknistą warstwę podporową, nadającą sztywność, nazywaną tarczką powieki. Jest ona lepiej rozwinięta u psów niż u kotów.

Najważniejszym mięśniem powiekowym jest mięsień okrężny oka (ryc. 2). Jest on położony bezpośrednio pod skórą i warunkuje zamykanie szpary powiekowej oraz mruganie. Jest unerwiony przez powiekową gałąź nerwu twarzowego (VII), unerwienie czuciowe powiek pochodzi z gałęzi nerwu trójdzielnego (V). Za utrzymanie kształtu szpary powiekowej odpowiadają więzadła powiekowe boczne i przyśrodkowe. U większości psów więzadło boczne powiekowe jest słabo rozwinięte. Inaczej sytuacja przedstawia się u ras molosowatych, takich jak mastiff i rottweiler (17). Mają one szeroką czaszkę i głęboko położone oczy, a także lepiej rozwinięte więzadło boczne. Jego bardziej przyśrodkowe położenie może powodować boczne wwijanie się kąta (entropium). Ma to duże znaczenie przy korekcji entropium u tych ras.

Wzdłuż brzegu powiekowego występuje rząd rzęs. U ich podstawy znajdują się ujścia gruczołów Molla (zmodyfikowane gruczoły potowe). U kotów jest to rząd zmodyfikowanych włosów, które wyglądają jak rzęsy. Szczątkowe gruczoły łojowe otwierające się d...

Przygotowanie do zabiegów

Wywiad i badanie kliniczne są równie istotne jak przed innymi zabiegami. Standardowo wykonujemy badania krwi i profil krzepnięcia krwi, jeśli mamy doniesienia o zaburzeniach krzepnięcia przy poprzednich operacjach. Jest to istotne ze względu na bo...