U psów inwazje pasożytnicze spotyka się stosunkowo często. Według danych literaturowych częstość występowania (prewalencja) pasożytów wewnętrznych u tych zwierząt sięgała od 25,8 do blisko 35% (4, 9, 11). Ze względu na zoonotyczny potencjał niektórych gatunków oraz zanieczyszczenie terenów publicznych inwazyjnymi formami pasożytów badania nad częstością występowania tych organizmów prowadzone są na całym świecie (3).

Dane z ostatnich lat wskazują, że u psów częściej stwierdza się obecność nicieni (prewalencja do 29,1%) niż pierwotniaków (do 17%) (9, 11). Dominującym gatunkiem okazała się glista psia (Toxocara canis) – prewalencja wahała się od 6,8 do 13,4%. Na drugim miejscu były inwazje włosogłówki psiej (Trichuris vulpis) – od 0,16 do 9,9%, a następnie glisty Toxascaris leonina, z prewalencją od 0,4 do 2,12% (4, 9, 11).

Badacze potwierdzili także, że częściej zarażone są psy mieszkające w schroniskach niż te mające swoich opiekunów, żyjące w domach. Jest to spowodowane większym zagęszczeniem zwierząt, zanieczyszczeniem środowiska, w którym przebywają, oraz immunosupresją indukowaną stresem (9). Również hodowle psów, pomimo zazwyczaj mniejszej liczby zwierząt niż w schroniskach oraz lepszych warunków, często są siedliskiem pasożytów, w tym włosogłówki (8).

Jak zatem prawidłowo rozpoznać inwazję i skutecznie leczyć pacjentów będących w grupie ryzyka?

Włosogłówczyca (trichurioza)

Morfologia pasożyta

Włosogłówka psia jest nicieniem pasożytującym u psów i innych psowatych. Dojrzałe osobniki mierzą od 43 do 73 mm, a samce mają charakterystycznie zagięty tylny koniec ciała, gdzie znajduje się również pojedyncza szczecinka kopulacyjna. Ciało włosogłówki można podzielić na odcinek przedni – cienki (włosowaty), oraz tylny – grubszy (5, 8). Miejscem pasożytowania jest jelito grube, gdzie zapłodniona samica składa do ośmiu tysięcy jaj dziennie. Są to stosunkowo niewielkie ilości, nie zawsze zatem zostają wykryte w kale i czasami istnieje konieczność powtórzenia badań. Jaja są średnich rozmiarów (60-85 × 40-45 µm), z gładką i grubą powłoką, wydłużone, o charakterystycznym beczułkowatym (cytrynowatym) kształcie, z dwoma wyraźnymi czopkami na biegunach. Zawartość stanowi pojedyncza komórka o żółtobrązowym zabarwieniu (ryc. 1) (5, 7, 8, 10).

Cykl rozwojowy

Z kałem wydalane są jaja zawierające zygotę. W środowisku zewnętrznym w jaju powstaje postać inwazyjna – larwa pierwszego stadium. Trwa to zależnie od temperatury i dostępu powietrza od 15 do 28 dni (8). W takiej formie inwazyjne jajo może przetrw...