W pierwszej części artykułu (MW 3/2020) wspomniano o uwarunkowaniach anatomicznych okolicy powiek. Opisano przygotowanie do zabiegów pod kątem anestezjologicznym, dobór materiałów zabiegowych, a także postępowanie przy urazach i techniki operacyjne usuwania zmian guzowatych na powiekach. W drugiej części zostaną omówione najpopularniejsze zabiegi korekcji wad wrodzonych powiek.

Entropium, ektropium, skórzak lub niedorozwój (agenezja) powiek stanowią znaczny odsetek operowanych zmian okulistycznych. Coraz częściej rozpoznawany zespół ras brachycefalicznych zdecydowanie wymaga interwencji chirurgicznej, między innymi w okolicy powiek. Przy wrodzonych nieprawidłowościach problem jest zauważalny zaraz po urodzeniu, stąd zazwyczaj szybka wizyta i diagnoza. U najmłodszych pacjentów korekcja tych wad może jednak stanowić wyzwanie. Postępowanie zależy od wpływu na rogówkę i rokowania. Jeżeli nie dochodzi do drażnienia rogówki, można poczekać z zabiegiem do momentu zakończenia wzrostu. Przy ryzyku uszkodzenia nabłonka przedniego rogówki, na przykład przez włosy pochodzące z podwiniętych powiek, można zastosować szwy tymczasowe, a po zakończeniu wzrostu głowy dokonać ostatecznej korekcji.

Wwinięcie (entropium) lub wywinięcie (ektropium) brzegu i skóry powiek są zagrożeniem dla rogówki i mogą mieć daleko idące konsekwencje, łącznie z utratą wzroku (ryc. 1). Entropium pierwotne najczęściej rozwija się u psów rasowych. Entropium i ektropium wynikają z predyspozycji anatomicznych, m.in. kształtu czaszki, a także zależności między grubością skóry, wielkością i ułożeniem gałek ocznych, słabą tarczką powieki, która pełni funkcję podporową, ciśnieniem wywieranym na powieki przez gałki oczne, napięciem mięśnia okrężnego i długością szpary powiekowej (3). Wszystko to wchodzi ze sobą w interakcje i może spowodować reakcję na ból w postaci wwinięcia powieki. Zaburzone proporcje między gałką oczną a długością powiek prowadzą do nieprawidłowego ułożenia brzegu powiekowego i deformacji szczeliny powiekowej (3).

Entropium

U poszczególnych ras obserwujemy różne rodzaje entropium i typowe miejsca wwijania powiek. Przykładowo u rasy shar pei wwinięcie powiek może obejmować cały obwód oka, a stwierdza się je tuż po otwarciu powiek przez szczenięta w 2.-3. tygodniu życi...

Wyróżniamy też entropium wtórne, kiedy wwinięcie powiek jest reakcją na ból okolicy oka, na przykład rogówki lub błony naczyniowej, zanik mięśni albo cofnięcie gałki ocznej (ryc. 2). Przed przystąpieniem do zabiegu dobrze jest ocenić zaawansowanie...