BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Medycyna regeneracyjna
Medycyna regeneracyjna – leczenie z użyciem komórek macierzystych
dr hab. n. farm. Agata Przekora-Kuśmierz, profesor UM1
lek. wet. Ryszard Iwanicki2
lek. wet. Katarzyna Sierocińska-Gołąb2
lek. wet. Kamil Łukaszczyk2
lek. wet. Magdalena Nalepa2
dr hab. lek. wet. Mirosław Karpiński3
lek. wet. Aleksandra Garbiec3
lek. wet. Aleksandra Kimicka4
Medycyna regeneracyjna, a wraz z nią terapia komórkowa, to dziedzina powstała dzięki osiągnięciom genetyki, biologii molekularnej oraz inżynierii tkankowej. Jej zastosowanie w leczeniu ludzi i zwierząt pozwala na wspomaganie procesów gojenia, funkcjonowania narządów wewnętrznych i tkanek. Daje to zauważalne korzyści i poprawę stanu klinicznego pacjentów. Terapia komórkowa opiera się na wykorzystaniu osocza bogatopłytkowego lub komórek macierzystych.
Stosowane w terapii komórkowej osocze bogatopłytkowe (PRP – platelet-rich plasma) to koncentrat przede wszystkim płytek krwi, które poprzez zawartość swoich ziarnistości bogatych w czynniki wzrostowe, takie jak PDGF (płytkopodobny czynnik wzrostu), VEGF (czynnik wzrostu śródbłonka naczyń), bFGF (czynnik wzrostu fibroblastów), EGF (naskórkowy czynnik wzrostu), usprawniają procesy gojenia i poprawiają migrację innych komórek do miejsc uszkodzonych. Źródłem PRP jest krew pacjenta poddanego leczeniu. Po odwirowaniu i filtracji pozyskuje się autologiczny produkt o 4-7-krotnie większej zawartości płytek oraz o zredukowanej zawartości leukocytów i erytrocytów, które mają działanie prozapalne i powinno być ich jak najmniej. Miejscowe podanie (zazwyczaj dostawowo) uzyskanego materiału 2-3 razy w dwutygodniowych odstępach prowadzi do poprawy stanu klinicznego.
Komórki macierzyste, zwane inaczej komórkami pnia, są to niezróżnicowane komórki, z których mogą powstać wszystkie rodzaje tkanek organizmu. Ze względu na pochodzenie komórki macierzyste można podzielić na zarodkowe i dorosłe. Natomiast biorąc pod uwagę ich zdolność do różnicowania się, komórki pnia dzieli się na totipotencjalne (zarodkowe komórki macierzyste mogące przekształcić się w każdy typ komórek organizmu, w tym komórki łożyska), pluripotencjalne (komórki zarodkowe różnicujące się w każdy typ komórek organizmu oprócz łożyska), multipotencjalne (dorosłe komórki macierzyste mające zdolność różnicowania się w co najmniej trzy różne typy komórek) i unipotencjalne (komórki dorosłe dające początek tylko jednemu rodzajowi komórek) (Mazini i wsp., 2019). Wykorzystanie komórek macierzystych, które mają zdolność do potencjalnie nieograniczonej liczby podziałów oraz umiejętność różnicowania się w komórki różnych typów, niesie ze sobą duże nadzieje w terapii zwierząt. W medycynie weterynaryjnej stosowane są komórki z tkanek dojrzałych organizmów (młodych oraz dorosłych) o zdolnościach multipotencjalnych (na przykład mezenchymalne komórki macierzyste wywodzące się ze szpiku kostnego – BMDSC, mezenchymalne komórki macierzyste wywodzące się z tkanki tłuszczowej – ADSC) lub unipotencjalnych (na przykład mięśniowe komórki satelitowe).