Niektóre są nielegalne, inne stosowane są jako leki, a część z nich stanowi stały element życia codziennego ludzi. Substancje psychoaktywne mają zdolność zmiany funkcjonowania układu nerwowego, w następstwie prowadząc do modyfikacji świadomości, nastroju lub postrzegania. Ich powszechna obecność w otoczeniu stanowi zagrożenie dla naszych pupili.

Zatrucia psów mogą mieć charakter przypadkowy albo być związane z intencjonalnym działaniem człowieka. Do narażenia może dochodzić między innymi podczas imprez, których uczestnicy nierzadko sami są pod wpływem środków psychotropowych. Jak pokazuje raport Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii z 2019 roku, narkotyki zażywa 5,4% obywateli Polski w wieku 15-64 lat, a najpopularniejszym z nich jest marihuana. Niemal 90% badanych w tej samej grupie wiekowej spożywało alkohol w roku poprzedzającym badanie (15). Nietrzeźwi właściciele lub ich goście mogą zbyt późno zauważyć objawy zatrucia u zwierzęcia, nie pamiętać dokładnie wydarzeń, a nawet celowo podać pupilowi narkotyki bądź alkohol. Warto również zwrócić uwagę na ryzyko, na jakie narażone są psy policyjne szkolone w celu poszukiwania narkotyków. Zatruciu mogą ulec także zwierzęta wykorzystywane w przemycie. Postawienie właściwej diagnozy utrudniają mało swoiste objawy (tab. I). Ponadto substancje odurzające bywają zanieczyszczone innymi związkami, które mogą zmieniać obraz kliniczny. Problematyczne bywa również przeprowadzenie wywiadu – właściciele mogą obawiać się konsekwencji prawnych wynikających z posiadania narkotyków.

W tym artykule opisałyśmy siedem substancji, które mogą powodować zatrucia będące wyzwaniem dla lekarzy weterynarii.

Kofeina

Kofeina wraz z teofiliną i teobrominą należy do najczęściej spotykanych metyloksantyn, będących alkaloidami pochodzenia roślinnego. Chociaż substancja ta słusznie kojarzy się z kawą (jest w niej dominującą metyloksantyną), znaczące jej ilości znajdują się również w herbacie, czekoladzie, guaranie oraz wielu napojach energetycznych i suplementach. Oprócz doniesień o przypadkowych zatruciach wymienionymi produktami opisano także przypadek podejrzenia celowego śmiertelnego zatrucia psa kofeiną (23). Zatrucia kofeiną zdają się występować znacznie częściej u psów niż u kotów, być może ze względu na ich zdecydowanie mniej wybredny charakter (7).

Kofeina ulega szybkiemu wchłanianiu z przewodu pokarmowego i osiąga maksymalne stężenie we krwi 30-60 minut po spożyciu. Przechodzi przez barierę krew–mózg, przenika do łożyska i gruczołów mlekowych. Jej dystrybucja do poszczególnych narządów jest...