Diagnostyka endoskopowa u koni z roku na rok staje się coraz bardziej popularna. Obecnie gastroskopia wykonywana jest nie tylko u zwierząt, które wykazują objawy mogące świadczyć o chorobie wrzodowej żołądka, ale także u koni bezobjawowych, na przykład podczas badania przed kupnem lub zajeżdżaniem. Niestety wśród niektórych właścicieli, szczególnie początkujących, wciąż panuje przekonanie, że przygotowanie pacjenta oraz samo badanie są bardzo skomplikowane i trudne do przeprowadzenia. W związku z tym zdarza się, że wolą leczyć bez postawionej endoskopowo diagnozy, co później utrudnia monitorowanie postępów terapii. Poniższe opracowanie ma na celu rozwikłanie wątpliwości związanych z rozpoznawaniem choroby wrzodowej żołądka u koni.

Wskazania do wykonania badania

Wrzody żołądka mogą dotyczyć aż 44-100% dorosłych koni (3, 4, 10, 32). Należy zwrócić uwagę na fakt, że u koni termin „wrzody żołądka” ma szerokie znaczenie. Obejmuje bowiem dwie jednostki chorobowe – ESGD (ang. Equine Squamos Gastric Disease) dotyczącą zmian w części bezgruczołowej żołądka (aż 80% wrzodów żołądka występuje w tym obszarze) (8) oraz trudniejszą w leczeniu i rozpoznawaniu EGGD (ang. Equine Glandural Gastric Disease), która dotyczy części gruczołowej, w tym odźwiernika. Z uwagi na różne schematy leczenia zależne od lokalizacji zmian bardzo ważne jest odpowiednie rozróżnienie tych dwóch chorób. Wrzody części bezgruczołowej stwierdza się nawet u 82-86% koni wyścigowych (46). Przypuszcza się, że wrzody części gruczołowej występują u 47-65% koni pełnej krwi angielskiej (3, 40). U koni uczestniczących w rajdach długodystansowych w sezonie startów jest to 27-33% (29, 43), a w Wielkiej Brytanii problem ten dotyczy aż 54% koni rekreacyjnych i 64% koni sportowych (13). Częstsze rozpoznawanie choroby w ostatniej dekadzie może być związane z postępem technologicznym, a co za tym idzie lepszą jakością i większą długością endoskopów, które generują lepszy obraz (34).

Niestety nie istnieje objaw patognomoniczny choroby wrzodowej. Poszukiwano mniej inwazyjnych metod diagnostycznych, jak na przykład badanie parametrów hematologicznych bądź biochemicznych. Shawaf (36) prowadził badania nad produkcją peroksydacji lipidów, wzrost parametrów stresu oksydacyjnego nie był jednak swoisty dla choroby wrzodowej. O’Conor (30) oraz O’Conner (31) badali przydatność testu absorpcji sacharozy, która fizjologicznie jest rozkładana w jelicie cienkim do glukozy i fruktozy. Natomiast jeśli błona śluzowa żołądka jest uszkodzona, następuje wchłanianie sacharozy i w stanie niezmienionym jest ona wydalana z moczem. U koni z chorobą wrzodową rzeczywiście zanotowano wyższe stężenia sacharozy w moczu, metoda ta wymaga jednak dalszych badań, aby ocenić jej przydatność diagnostyczną. W związku z powyższym żadna z dotychczas badanych metod nie okazała się na tyle wiarygodna, aby zastąpić badanie endoskopowe, które wciąż pozostaje jedynym w 100% skutecznym sposobem rozpoznawania wrzodów żołądka u koni (12).