Podczas tegorocznego kongresu Akademia po Dyplomie Weterynaria odbyła się tradycyjna już sesja „20 pytań do...”. Uczestnicy mieli okazję zwrócić się ze swoimi wątpliwościami do specjalistów z różnych dziedzin. Między innymi na pytania z zakresu diagnostyki odpowiadała lek. wet. Natalia Jackowska-Pejko z firmy Vet Expert. Pytań było jednak tak dużo, że zabrakło czasu, by odpowiedzieć na wszystkie. Aby nie pozostawić tych ważnych zagadnień bez wyjaśnienia, prelegentka przygotowała odpowiedzi na pozostałe pytania – publikujemy je poniżej.

Czy to prawda, że berneńskie psy pasterskie wykazują fałszywie dodatni wynik testu CaniV-4 w kierunku Borrelia ze względu na obecność naturalnych przeciwciał?

Istniało podejrzenie, że wyniki szybkich testów u tej rasy wychodzą fałszywie dodatnio. Dostępne badania wskazują jednak na inną przyczynę. Okazuje się, że berneńskie psy pasterskie wykazują predyspozycję genetyczną do zakażenia B. burgdorferi, ale nie do rozwoju klinicznej boreliozy. Wyniki nie są więc fałszywie dodatnie – test wykrywa krążące przeciwciała, ale psy nie wykazują objawów klinicznych. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w artykule „Borelioza u berneńskich psów pasterskich” autorstwa prof. Łukasza Adaszka, opublikowanym w MW 10/2020. Aby zapoznać się z nim w wersji on-line, należy kliknąć poniższy link.

W jakich przypadkach wynik oznaczenia swoistej lipazy trzustkowej jest podwyższony i co jeszcze może to oznaczać poza bezpośrednim zapaleniem trzustki?

Poziom swoistej lipazy trzustkowej podnosi się po jedzeniu. Jeżeli pacjent nie jest na czczo lub głodówka nie była wystarczająca, wynik może być podwyższony. Niewydolność nerek także może spowodować podwyższenie poziomu swoistej lipazy trzustkowej.

Widziałam, że za granicą dostępne są szybkie testy diagnostyczne innej firmy w kierunku Babesia gibsoni. Dlaczego brak jest takich testów w odniesieniu do  B. canis ?

Test wykrywający przeciwciała przeciwko Babesia gibsoni pojawił się także w portfolio Vet Expert. W ostatnich latach dołożyliśmy wielu starań, by stworzyć test wykrywający antygen Babesia canis. Ograniczeniem jest jednak to, że w przypadku B. gibsoni możliwe i użyteczne klinicznie jest szukanie przeciwciał, czyli odpowiedzi organizmu, gdyż choroba ma mniej gwałtowny przebieg. W przypadku B. canis musimy szukać antygenu, ponieważ choroba ma często przebieg piorunujący. Szybkie testy nie są w stanie wykryć antygenu pierwotniaka, bo jak wiadomo B. canis lokalizuje się wewnątrz erytrocytów, tym samym chowa się przed szybką diagnostyką.

Jaka jest różnica w wiarygodności testu FeLV/FIV wykonywanego z pełnej krwi i z surowicy? Czy do przeprowadzenia testu w kierunku Giardia lepszym materiałem jest wymaz z odbytu, czy z próbka kału?

Wszystkie testy Vet Expert można wykonywać z krwi pełnej, osocza i surowicy. Moja rekomendacja jest jednak taka, by w miarę możliwości wykonywać je z surowicy, ewentualnie z osocza. Wydaje się, że wyniki fałszywie dodatnie, szczególnie w diagnostyce FeLV, pojawiają się częściej, gdy materiałem do badania jest krew pełna. Podejrzewa się, że dochodzi do nieswoistej reakcji z białkami krwi. Test Giardia Ag zdecydowanie należy wykonywać z kału, a nie z wymazu, gdyż pierwotniak bytuje w jelicie cienkim, więc próbka kału będzie bardziej reprezentatywna.

Jaką metodą potwierdzać wyniki szybkich testów?

Wyniki szybkich testów należy potwierdzać metodami referencyjnymi, które są określone i różne dla poszczególnych chorób. Testy, w których poszukujemy antygenu, zazwyczaj potwierdza się reakcją łańcuchowej polimerazy (PCR), a w przypadku testów wykrywających przeciwciała może to być immunofluorescencja (np. dla anaplazmozy lub erlichiozy) albo immunoblotting (np. dla FIV). Przed wysłaniem materiału na badanie metodą referencyjną warto sprawdzić, którą metodę powinniśmy wybrać.

Jakie jest zdanie Pani Doktor w kwestii wykonywania testu Giardia po leczeniu?

Moje zdanie jest takie samo jak wiodących parazytologów. Po leczeniu wyniki fałszywie dodatnie notuje się nawet przez 2-8 tygodni (w zależności od źródła). Należy pamiętać, że po efektywnym leczeniu kał powinien być uformowany. Kał biegunkowy może świadczyć o nawrocie.

Jakie szybkie testy możemy wykonać u kota z FIP?

FIP jest chorobą niezwykle kontrowersyjną, można rzec – nieuleczalną i niediagnozowalną. W celu potwierdzenia choroby można zastosować PCR w kierunku dwóch mutacji występujących przy FIP (M1058L występującej u około 92% kotów lub S1060A występującej u około 4%). Zgodnie z aktualną wiedzą szybkie testy nie służą do bezpośredniego wykrycia FIP. Faktem jest, że większość kotów z FIP ma przeciwciała, trzeba jednak pamiętać, że nawet u 1/3 zwierząt mogą być one związane w kompleksy antygen–przeciwciało, co czyni je niedostępnymi dla testów. Szybkie testy z kału, jak Vet Expert FCoV Ag, mogą być wykorzystywane do wykluczenia lub potwierdzenia siewstwa wirusa z kałem. Testy z krwi, jak Vet Expert FCoV Ab, wykrywają przeciwciała i znajdują zastosowanie w uwalnianiu hodowli od koronawirusów. Polecamy też wykonywać je przed adopcją, gdyż kocię, które nie miało kontaktu z wirusem i jest seroujemne, nie rozwinie mutacji prowadzącej do zakaźnego zapalenia otrzewnej (FIP).

Czy zdarzają się zakażenia krzyżowe CPV/FPV? Co z wykonaniem testów antygenowych w takim wypadku?

Szybkie testy diagnostyczne Vet Expert są opłaszczone przeciwciałami pochodzącymi od konkretnych gatunków, są więc swoiste gatunkowo – wykrywają wirusy patogenne dla danego gatunku. Wiadomo, że psy są wrażliwe na wirusy CPV2a, CPV2b i CPV2c, koty zaś wykazują wrażliwość na FPV oraz CPV2a, CPV2b i CPV2c.

Jak interpretować bardzo słabe paski dodatnie na testach płytkowych? Czy ma to jakiekolwiek znaczenie diagnostyczne, czy po prostu test jest dodatni?