Wątroba jest największym gruczołem odpowiedzialnym za homeostazę organizmu. Pełni funkcje magazynujące, detoksykacyjne, jest narządem filtrującym i syntetyzuje składniki niezbędne do prawidłowego działania każdego organizmu.

W wątrobie psa i kota można wyróżnić cztery płaty główne oddzielone od siebie wyraźnymi wcięciami międzypłatowymi:

• płat lewy, dzielący się na lewy boczny i lewy przyśrodkowy
• płat czworoboczny
• płat prawy, dzielący się na prawy przyśrodkowy i prawy boczny
• płat ogoniasty.

Jeżeli chodzi o unaczynienie tego narządu, do wątroby wpływa około 1/4 objętości wyrzutowej krwi z serca – żyłą wrotną, która zbiera krew z żołądka, trzustki, jelit, śledziony i przy wrotach wątroby dzieli się na 2-3 rozwidlenia (jest to tzw. krew czynnościowa, bogato natlenowana, z substancjami odżywczymi), oraz tętnicą wątrobową (tzw. krew odżywcza). Krew z wątroby zbierana jest 6-8 żyłami wątrobowymi, których topografia jest zróżnicowana osobniczo (1).

Zespolenie wrotno-oboczne (ZWO, ang. shunt) jest nieprawidłowym połączeniem pomiędzy krążeniem wrotnym a ogólnym. Występuje u psów i kotów jako wada wrodzona lub nabyta. Ta ostatnia jest efektem takich chorób jak przewlekłe zapalenie, marskość, stłuszczenie, a rzadziej zaawansowane zwyrodnienie żyły wrotnej lub głównej doogonowej. ZWO można podzielić ze względu na umiejscowienie patologicznego naczynia na zewnątrz- i wewnątrzwątrobowe (2).

Zewnątrzwątrobowe ZWO łączy naczynia przebiegające poza miąższem narządu. Najczęściej dochodzi do połączenia żyły wrotnej lub jej dopływów z żyłą główną doogonową albo żyły nieparzystej lewej z żyłą wrotną. Rzadziej naczynia układu wrotnego łączą się z żyłą nerkową bądź pępkową. Rasy psów predysponowane do tego zaburzenia to yorkshire terrier, maltańczyk, sznaucer miniaturowy, pekińczyk, pudel, lhasa apso, cairn terrier, a u kotów predyspozycje obserwuje się u ras: perski, himalajski, europejski, brytyjski (3-6).

Zespolenia wewnątrzwątrobowe występują stosunkowo rzadko i są najczęściej skutkiem obecności przetrwałego przewodu żylnego, czyli krótkiego naczynia łączącego w życiu płodowym żyłę pępkową z żyłą główną doogonową. Umiejscowienie naczynia w płacie wątrobowym dzieli je na zespolenie działu prawego, centralnego lub lewego. Wewnątrzwątrobowe ZWO spotykane jest najczęściej u psów rasy labrador, golden retriever, owczarek australijski, wilczarz irlandzki (7), owczarek niemiecki, seter irlandzki.

Objawy

Bardzo często objawy są nieswoiste – spadek masy ciała, brak apetytu, u kotów okresowe ślinienie się (ptializm), zaniedbana okrywa włosowa. Występować mogą również: gorączka, bolesność brzucha, spaczony apetyt, wymioty i biegunka, które ustępują l...