W gabinetach weterynaryjnych dla małych zwierząt często spotykamy pacjentów z objawami ze strony układu oddechowego. Przy rozpoznawaniu przyczyn takich chorób powinniśmy brać pod uwagę także pasożyty, i to nie tylko te, które umiejscawiają się w układzie oddechowym. Wielu właścicieli naszych pacjentów utożsamia szkodliwość pasożytów tylko z miejscem ich przebywania. Pogląd ten jest tak głęboko zakorzeniony, że czasem trzeba kilka razy powtórzyć, nim opiekun zwierzęcia przyjmie do świadomości fakt, że przyczyną objawów mogą być pasożyty spoza układu oddechowego. Poniżej przedstawiamy zestawienie wybranych chorób pasożytniczych, w których przebiegu mogą wystąpić objawy z układu oddechowego.

Inwazje pasożytów dorosłych żyjących poza układem oddechowym

Babeszjoza (Babesia spp.)

Obecnie znanych jest osiem gatunków występujących u psów. Powodują takie objawy jak duszność, bronchopneumonia, obrzęk płuc, które wynikają głównie z nadmiernej odpowiedzi układu immunologicznego na inwazję pasożytów, polegającej na niszczeniu erytrocytów i powstawaniu kompleksów antygen–przeciwciało. Poza tym spotyka się wiele innych objawów, na przykład spadek hematokrytu, niedokrwistość, ciemny mocz, powiększenie śledziony i wątroby itd. Występowanie poszczególnych objawów i ich nasilenie są zmienne przy kolejnych zachorowaniach nawet u tego samego psa.

Rozpoznanie ustala się zwykle na podstawie badania rozmazu krwi, ale dostępne jest także badanie PCR.

Leczenie – obecnie dostępny jest tylko imidokarb w dawce 3-6 mg/kg s.c. lub i.m. Profilaktyka polega na stosowaniu preparatów chroniących przed wektorem choroby – kleszczami. Dostępna jest szczepionka, która jednak nie chroni przed wystąpieniem objawów, a tylko przed uszkodzeniem narządów wewnętrznych i śmiercią. Czas trwania odporności poszczepiennej wynosi około sześciu miesięcy po podaniu (12).

Strongyloidoza (Strongyloides stercoralis)

Pasożyt umiejscowiony jest w jelicie cienkim u mięsożernych. Może wystąpić bronchopneumonia (kaszel, wyciek z nosa, zaburzenia oddychania). Objawy wynikają z uszkodzenia kapilar i pęcherzyków płucnych przez wędrujące larwy, są także skutkiem działania zawlekanych bakterii i grzybów (4). Ponadto mogą rozwinąć się inne objawy – biegunka, czasem z domieszką krwi, świąd i wykwity skórne w miejscach wnikania larw, rzadko kacheksja i śmierć.

Rozpoznawanie – badanie larwoskopowe kału.

Leczenie – stosuje się benzoimidazole, na przykład fenbendazol 50 mg/kg p.o. jednorazowo.

Zapobieganie – trudne z powodu występowania pokoleń wolno żyjących. Larwy giną w suchym podłożu. Uwaga – może występować także u ludzi.