Terapia komórkowa to hasło, które od lat krąży w weterynaryjnym eterze. Ze względu na dynamiczny i dość chaotyczny rozwój tej gałęzi biomedycyny ważne jest systematyczne aktualizowanie wiedzy w oparciu o nowe dane. Może to pomóc urealniać oczekiwania związane z przeszczepieniami komórkowymi. Jedną z najbardziej intrygujących kwestii dotyczących transplantacji komórkowych jest pytanie: gdzie podziewają się wstrzyknięte komórki? Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie Czytelnikom aktualnych poglądów na temat losów mezenchymalnych komórek macierzystych/zrębu po wstrzyknięciu do organizmu. Omawiane są dwie najczęściej obecnie stosowane w weterynarii drogi podania – dożylna i dostawowa.

Przeglądając pobieżnie Internet w poszukiwaniu informacji na temat terapii komórkowych u zwierząt towarzyszących, można odnieść wrażenie, że czas się zatrzymał. Od lat, które w Stanach Zjednoczonych można już liczyć w dekadach, część lekarzy weterynarii oferuje swoim pacjentom terapie z użyciem mezenchymalnych komórek macierzystych/zrębu (MSC, ang. mesenchymal stromal/stem cells) lub frakcji naczyniowo-zrębowej (SVF, ang. stromal vascular fraction) zawierającej komórki MSC. Zachęty do zastosowania tych procedur wciąż w wielu przypadkach opakowane są w magiczne określenia typu: „ból znika”, „tkanka się odmładza”, „narząd ulega pełnej regeneracji”. Jednocześnie, co również nie zmienia się od lat, brakuje przy tych opisach odniesień do wiarygodnych danych potwierdzających skuteczność terapeutyczną procedur z użyciem tych populacji.

W rzeczywistości jednak wiemy o przeszczepianych komórkach coraz więcej. Cały czas na świecie prowadzone są intensywne badania zarówno przedkliniczne, jak i kliniczne nad różnymi aspektami transplantacji komórek MSC [podstawowe cechy populacji MSC i SVF są dla przypomnienia zaprezentowane w tab. I, na podstawie (1-3)]. Celem nadrzędnym prowadzonych badań jest określenie, w jakich stanach chorobowych (i czy w ogóle) populacja MSC może być uznana za bezpieczny i skuteczny środek terapeutyczny. Kluczowe jest także zidentyfikowanie mechanizmu działania przeszczepionych komórek, ich biodystrybucji i czasu przeżycia po transplantacji. Wypracowanie sposobów znakowania komórek przed wstrzyknięciem pozwala obecnie na śledzenie przeszczepionych komórek (również przyżyciowo) w badaniach na zwierzętach doświadczalnych. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie Czytelnikom aktualnej wiedzy na temat losów komórek po wprowadzeniu do organizmu.

Komórki w celach terapeutycznych mogą być podawane różnymi drogami, ale obecnie w praktyce klinicznej stosowane są prawie wyłącznie dwie metody – podanie dożylne lub bezpośrednio do miejsca objętego procesem chorobowym. W weterynarii przeszczepien...