Zakażenia górnych dróg oddechowych stanowią istotny, cyklicznie nawracający problem u kotów, zwłaszcza utrzymywanych w dużych skupiskach. Z największym nasileniem stwierdzane są one w okresie jesienno-zimowym, kiedy warunki atmosferyczne sprzyjają łatwemu szerzeniu się czynników zakaźnych drogą kropelkową.

Istota choroby

Układ oddechowy jest stale eksponowany na różne czynniki zakaźne, które mogą przedostawać się do górnych oraz dolnych dróg oddechowych drogą aerogenną lub hematogenną. Przebieg infekcji górnych dróg oddechowych zależy od zjadliwości czynnika zakaźnego i odporności gospodarza. Identyfikacja czynnika zakaźnego w przypadku zakażeń układu oddechowego stanowi wyzwanie, głównie dlatego, że objawy kliniczne bardzo często są nieswoiste i mogą przejawiać się kichaniem oraz łagodnym suchym kaszlem do ciężkiej duszności przy zapaleniu płuc, któremu towarzyszą objawy ogólne.

Pierwotne zakażenia powodowane są przez czynniki zakaźne, które rozwinęły czynniki zjadliwości umożliwiające zakażenie bez konieczności zadziałania czynników predysponujących do jego rozwoju. Zakażenia wtórne objawiają się dopiero wówczas, gdy dojdzie do spadku odporności gospodarza (w następstwie immunosupresji, stresu, działania toksyn) (1). Najczęstszymi czynnikami zakaźnymi wywołującymi infekcje górnych dróg oddechowych u kotów są: herpeswirus kotów (FHV), kaliciwirus kotów (FCV), Chlamydia felis, Mycoplasma felis oraz Bordetella bronchiseptica. W wielu wypadkach mają one charakter mieszany, a od chorego zwierzęcia z dróg oddechowych izoluje się więcej aniżeli jeden patogen. Tego typu mieszane zakażenia dróg oddechowych często określane są mianem kataru kociego. Katar koci jest więc chorobą polietiologiczną, wysoce zaraźliwą, w której rozwoju biorą udział zarówno wirusy, jak i bakterie. Rozsiewane są one do środowiska podczas kaszlu, kichania oraz z wydzieliną z nosa. Zakażenie szerzy się najczęściej poprzez kontakt bezpośredni. Na infekcję najbardziej narażone są zwierzęta przebywające w dużych grupach o dużym zagęszczeniu (schroniska, szpitale, hodowle). Brak higieny w klatkach i boksach dodatkowo predysponuje do jej rozwoju. Okres inkubacji zakażenia jest różny dla różnych zarazków. Z reguły wynosi od około 2-6 dni (FHV) do 12 dni (FCV) (1).

FHV może indukować rozwój ciężkich zaburzeń oddechowych. Pierwsze objawy są z reguły nieswoiste (apatia, brak apetytu, kichanie, gorączka, surowiczy wypływ z worków spojówkowych i nosa). U części kotów stwierdza się nadmierne ślinienie. Typowym ob...