Zespół przedsionkowy obok padaczki i dyskopatii jest jednym z najczęściej spotykanych zaburzeń neurologicznych małych zwierząt, z którymi musi mierzyć się lekarz pierwszego kontaktu. Należy pamiętać, że nie jest to choroba, ale zespół objawów informujący o dysfunkcji układu przedsionkowego (2, 4, 7, 9, 10). Artykuł ma na celu uporządkowanie wiedzy na temat tego zespołu. Pierwsza część (MW 4/2024) zawierała opis patogenezy, rozpoznawania i leczenia. W drugiej przedstawiono przypadki kliniczne. Wnioski z każdego przypadku klinicznego znajdują się w podsumowaniu.

Pacjent 1.

U pacjenta – psa samca, mieszańca w wieku 16 lat, o masie ciała 18 kg, w przeszłości zdiagnozowano niedoczynność tarczycy, przerwano jednak podawanie tyroksyny. Terapię wznowiono dwa dni wcześniej.

Pies w gabinecie utrzymywał postawę stojącą z szeroko rozstawionymi, ugiętymi kończynami. Wykonywał wahadłowe ruchy głową na boki, był niespokojny i chodził po okręgu w prawo, ale skręcenie w lewo też nie sprawiało mu problemu (film 1, 2). Głowę trzymał nisko, skręconą w osi w lewo. Stwierdzono oczopląs poziomy z fazą szybką w lewo, a fizjologiczny był zaburzony. Nie udało się zbadać obecności zeza pozycyjnego ze względu na zbyt silny stres – podniesienie głowy powodowało poważne zaburzenia równowagi. Wyniki badania pozostałych nerwów czaszkowych pozostawały w normie. W badaniu reakcji postawy [korektura, podskakiwanie jednostronne (hemiwalking)] stwierdzono brak reakcji tylko w prawej kończynie miednicznej. Odruchy rdzeniowe kończyn piersiowych były w normie, w kończynach miednicznych jednak wszystkie odruchy poza odruchem mięśnia czworogłowego uda były osłabione. Nie stwierdzono bolesności kręgosłupa.

Ze względu na trudność w określeniu strony zaburzeń (skręt głowy w lewo i faza szybka oczopląsu też w lewo) oraz charakterystyczne inne objawy (wahadłowe ruchy głową, szeroko rozstawione kończyny) ustalono rozpoznanie obustronnego zespołu przedsionkowego spowodowanego najprawdopodobniej niedoczynnością tarczycy. Zaburzenia reakcji postawy i odruchów rdzeniowych pochodziły zapewne z nerwów ogona końskiego, lokalizację zespołu przedsionkowego uznano zatem za obwodową, a problemy w kończynach miednicznych przypisano zmianom w S1–S3¹ (9, 10).

Pacjentowi założono wenflon i pobrano krew do badań. Podano wlew dożylny z płynu wieloelektrolitowego z preparatem Duphalyte, a także maropitant. Wyniki badania krwi wykazały nieznaczne, nieistotne klinicznie podwyższenie parametrów wątrobowych (ALT i GGTP) oraz stężenie hormonów tarczycy w dolnej granicy normy. W dalszym leczeniu zalecono kontynuację tyroksyny, propentofilinę, nicergolinę i betahistynę (8, 10, 11).