Grzybica jam nosowych i zatok przynosowych u psa jest jedną z kilku chorób powodujących przewlekłe objawy dotyczące nosa. Ze względu na trudności diagnostyczne i terapeutyczne bywa poważnym wyzwaniem dla lekarza praktyka. W poniższym artykule poruszono kwestie zawiłości diagnostycznych oraz opisano dostępne metody leczenia tej choroby.

Wprowadzenie

Grzybica jam nosowych i zatok przynosowych jest umiarkowanie częstą chorobą u psów. Jej udział we wszystkich przypadkach przewlekłych chorób jamy nosowej waha się od 7 do nawet 34% (9, 11). W badaniach własnych, w których wykonano badanie rinoskopowe 43 psów z objawami wskazującymi na przewlekłe zapalenie nosa, grzybicę stwierdzono u dziewięciu pacjentów (20,9% psów poddanych badaniu rinoskopowemu) (12).

Grzybice jamy nosa mogą mieć charakter pierwotny (grzyb zasiedla błonę śluzową nosa u pacjenta z osłabionym układem odpornościowym) lub wtórny (grzyby zasiedlają jamę nosową, w której toczy się proces chorobowy, najczęściej przebiegający z martwicą/rozpadem tkanek) (7). W badaniach Johnson i wsp. (7) na 55 psów z aspergilozą jamy nosowej aż w dziewięciu przypadkach (16%) w badaniu rinoskopowym stwierdzono obecność ciała obcego. Ciało obce zaburza procesy fizjologiczne w jamie nosowej (w tym działanie układu odpornościowego) i umożliwia wzrost grzybów, które w warunkach prawidłowych nie są w stanie wywołać objawów klinicznych. Podobnie może dziać się przy nowotworach, urazach albo innych zaburzeniach budowy jamy nosowej/małżowin nosowych.

Jak dotąd nie stwierdzono jednoznacznych predyspozycji, które sprzyjają pojawieniu się grzybicy nosa u psów. W badaniach własnych grzybice nosa obserwowano u pacjentów w różnym wieku, najczęściej jednak u młodych dorosłych osobników (1-6 lat), co interesujące – jedynie u psów samców (12). W innych badaniach (7, 11, 9, 19) grzybicę nosa obserwowano u pacjentów w różnym wieku, nie stwierdzono predyspozycji płciowej (chociaż w niektórych badaniach wykazano znaczną przewagę samców), chorobę obserwowano jednak częściej u psów dużych, średnio- i długoczaszkowych.

Grzybica nosa jest najczęściej wynikiem kolonizacji błony śluzowej przez Aspergillus fumigatus (powyżej 90% przypadków), zdecydowanie rzadziej przez A. flavus, A. niger i A. nidulans (19). Niektórzy autorzy wskazują na potrzebę użycia metod diagnostyki molekularnej w identyfikacji gatunkowej grzybów po wstępnej identyfikacji morfologicznej (ocena mikroskopowa rozmazów z jamy nosowej lub grzybów pobranych z podłoża hodowlanego) (19).