Mastocytoza skórna może przebiegać w trzech postaciach, z różnym nasileniem objawów oraz zmienną reakcją na leczenie. Stanowi wyzwanie zarówno diagnostyczne, jak i terapeutyczne. Ważne, żeby w praktyce klinicznej pamiętać o niej jako o możliwym rozpoznaniu różnicowym zmian skórnych przebiegających ze świądem, rumieniem, a czasem i objawami przewlekłego zapalenia skóry – głównie u ras bezwłosych. Niniejszy artykuł przybliża temat rozpoznawania oraz leczenia tej rzadkiej, lecz charakterystycznej choroby kotów.

Etiologia i patogeneza

Mastocytoza (MC) jest chorobą związaną z nadmierną proliferacją i gromadzeniem się mastocytów w skórze (mastocytoza skórna) i/lub innych narządach (mastocytoza układowa) (4). U kotów opisano dotychczas zaledwie jeden przypadek mastocytozy układowej, który zakończył się eutanazją zwierzęcia związaną z brakiem odpowiedzi na leczenie (1). Weterynaryjny aspekt choroby skupia się na mastocytozie skórnej występującej głównie u ras kotów bezwłosych (1, 2). Istnieje szereg podobieństw między tą jednostką chorobową opisywaną u ludzi i kotów, co doprowadziło do klasyfikacji objawów choroby według wytycznych z medycyny człowieka (1, 2).

Mimo że w przypadku mastocytozy u ludzi potwierdzono podłoże genetyczne oraz rodzinne choroby oparte na mutacji genu KIT, według wiedzy autorki artykułu u kotów mutacje te nie zostały potwierdzone (1). Występowanie tej choroby głównie u ras devon rex, sfinks oraz ich mieszańców pozwala jednak zakładać podobną przyczynę pojawienia się objawów. Mastocytoza skórna najczęściej dotyka koty w młodym wieku (między 3. miesiącem a 5. rokiem życia) (1), co ułatwia różnicowanie jej z nowotworem – guzem z komórek tucznych (mastocytoma), który dotyczy głównie starszych osobników (1). W opisanych dotychczas przypadkach mastocytozy dominują samice.

Obraz kliniczny i klasyfikacja

W związku z różnym obrazem klinicznym, nasileniem zmian i świądu, reakcją na leczenie i rokowaniem co do wyleczenia skórną mastocytozę podzielono na trzy postacie kliniczne (1):

1. Polimorficzna mastocytoza plamisto-grudkowa – charakteryzuje się dużymi zmianami grudkowymi i bąblami, zlokalizowanymi najczęściej na głowie, ramionach, brzusznej stronie szyi i pach. Najczęściej występuje niewielki albo umiarkowany świąd, a zmiany mogą ustępować samoistnie w ciągu kilku miesięcy lub lat.

2. Monomorficzna mastocytoza plamisto-grudkowa – występuje z rumieniowym zapaleniem skóry, małymi zmianami plamisto-grudkowymi i strupami. Świąd bywa najczęściej umiarkowany, zmiany rzadko ulegają jednak samoistnej remisji, co pogarsza rokowanie.