Nukleotydy to organiczne związki chemiczne będące estrami nukleozydów i kwasu fosforowego. Stanowią one podstawowy składnik kwasów nukleinowych oraz innych polinukleotydów. Są nie tylko materiałem budulcowym dla DNA i RNA, ale także odgrywają znaczącą rolę w metabolizmie, przekazywaniu sygnałów w komórce oraz w regulacji reakcji immunologicznych. Znajomość struktury i funkcji nukleotydów jest kluczowa dla zrozumienia fundamentalnych procesów biologicznych, zarówno na poziomie genetycznym, jak i immunologicznym.

Wpływ nukleotydów na układ immunologiczny

Nukleotydy, poprzez dostarczanie energii i budulca, są niezbędne do produkcji komórek odpornościowych, takich jak limfocyty, wspierając ich prawidłowy rozwój i funkcjonowanie oraz wpływając na ich aktywację i proliferację. Modulują skład limfocytów zarówno we krwi, jak i w błonie śluzowej jelit. Są zaangażowane w procesy sygnałowe w komórkach immunologicznych, a także mogą regulować ekspresję genów związanych z reakcjami immunologicznymi, co pośrednio wpływa na produkcję cytokin i innych czynników zapalnych. Poprzez wpływ na produkcję cytokin nukleotydy mogą modulować odpowiedź immunologiczną, pomagając regulować stan zapalny w organizmie, a dostarczając energii fagocytom, wspomagają ich zdolność do zwalczania infekcji. Związki te działają również jako przeciwutleniacze, chroniąc komórki immunologiczne przed stresem oksydacyjnym (13).

Nukleotydy są od wielu lat komercyjnie stosowane jako suplementy w medycynie człowieka, a także jako dodatki paszowe dla zwierząt gospodarskich. Zarówno u ludzi, jak i u zwierząt przyczyniają się do lepszego rozwoju przewodu pokarmowego oraz układu odpornościowego młodych organizmów (4, 13). Brak tych związków w pokarmie może skutkować osłabieniem odporności komórkowej i humoralnej, wynikającym z obniżenia aktywności makrofagów i komórek NK (z ang. natural killer), upośledzenia rozwoju reakcji nadwrażliwości oraz obniżenia produkcji cytokin i przeciwciał, co prowadzi do zwiększonej podatności na zakażenia (18, 20). Nieprawidłowości te mogą zostać skorygowane poprzez suplementację diety omawianymi związkami.

Pomimo znajomości korzyści, jakie płyną ze stosowania nukleotydów, w medycynie weterynaryjnej były one dotychczas używane głównie u zwierząt gospodarskich. Trudno zrozumieć taki stan rzeczy, ponieważ stanowią one składnik karm i suplementów, który z powodzeniem może być wykorzystywany u zwierząt towarzyszących w celu wspierania funkcji ich układu odpornościowego oraz ochrony przed czynnikami zakaźnymi i pasożytniczymi. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie korzyści ze stosowania nukleotydów u psów i kotów w oparciu o analizę dostępnego piśmiennictwa.