Skórzak (dermoid, cystis dermoidalis) to łagodna zmiana nowotworowa wywodząca się ze skóry. Histopatologicznie zaliczana jest do odpryskowiaków (choristomatous malformations), a jej budowa przypomina strukturę skóry i może zawierać typowe dla niej elementy, jak naskórek, włosy albo gruczoły skórne. Jest to choroba wrodzona, prawdopodobnie powstająca w okresie rozwoju zarodkowego jako odprysk ektodermy (1).

U ludzi skórzaki zostały opisane po raz pierwszy w 1742 roku. Mogą one występować samodzielnie lub stanowić część tzw. zespołu Goldenhara, do którego zalicza się także małe małżowiny uszne lub ich brak oraz cofnięcie i deformację żuchwy (2). W około 30% przypadków skórzaków u ludzi zaobserwowano również inne zmiany wrodzone w obrębie oka. Nie posiadamy podobnych danych dotyczących pacjentów weterynaryjnych, ale w pracy opisującej chirurgiczne usunięcie skórzaków u 22 psów dodatkowe zaburzenia w obrębie oka zaobserwowano u sześciu z nich, co daje podobny wynik – 27% (4).

Skórzaki występują u psów, koni, bydła, owiec, świń, kotów, kawii domowych oraz szczurów (5). Predysponowane rasy psów to jamniki, dalmatyńczyki (6), bassety, walijskie corgi (7), dobermany, golden retrievery, owczarki niemieckie i bernardyny. Choroba dotyka też koty birmańskie i burmskie (8). Nie stwierdzono predyspozycji związanej z płcią. W jednym retrospektywnym badaniu samice stanowiły 77% pacjentów (22 psy) (4). Podobne statystyki pojawiają się w medycynie człowieka. Przeczy temu inne retrospektywne badanie, w którym samice stanowiły jedynie 36,4% (9).

Skórzaki uważa się za zmiany wrodzone, ale nie dziedziczne. Coraz większa liczba opisanych skórzaków pojawiających się u kilku zwierząt z jednego miotu zdaje się jednak wskazywać, że choroba ta może mieć podłoże genetyczne, tym samym powinna być baczniej śledzona u psów i kotów hodowlanych. Opisany został miot rasy buldog francuski, w którym skórzaki zdiagnozowano u czterech szczeniąt (9). Podobne doniesienia pojawiły się także w odniesieniu do kotów birmańskich. Autosomalne dziedziczenie recesywne i poligeniczne zaobserwowano u bydła rasy hereford, u którego skórzaki występują przede wszystkim obuocznie.

Skórzaki są zmianami na tyle rzadkimi, że brakuje odpowiednich statystyk dotyczących częstotliwości ich występowania u wymienionych ras (4). W retrospektywnej pracy na podstawie badań przeprowadzonych na Uniwersytecie Pensylwanii i Cornell opisano...

Objawy i rozpoznanie

Skórzaki wyglądem przypominają owłosioną skórę umiejscowioną w nietypowym miejscu. Zależnie od lokalizacji zmiany w obrębie oka możemy wyróżnić skórzaka rogówkowego, skórzaka spojówkowo-rogówkowego, skórzaka spojówkowo-powiekowego oraz skórzaka tr...