XIX Kongres Akademii po Dyplomie WETERYNARIA już 15-16.03.2025 r. w Warszawie! Sprawdź program kongresu >
Medycyna behawioralna
Typy pacjentów weterynaryjnych okiem behawiorysty
lek. wet. Agnieszka Janeczek1
dr n. wet. Joanna Dawidowicz2
Nasi czworonożni pacjenci, podobnie jak ich właściciele, prezentują w warunkach gabinetu weterynaryjnego różne formy zachowań, których podłożem jest na ogół strach/lęk lub stres. Znacznie rzadziej możemy obserwować zachowania eksploracyjne albo przyjazne. Dokonanie podziału pacjentów weterynaryjnych na podstawie zachowania w lecznicy, z wyróżnieniem określonych ich typów (na przykład typ „nie dotykaj mnie, bo pożałujesz”, „wielki naśladowca”, „złap mnie, jeśli potrafisz” itd.) oraz umiejętność dobrania odpowiedniej dla danego typu strategii postępowania pomogą ograniczyć lęk i stres zwierzęcia, a także zwiększą efektywność i bezpieczeństwo naszej pracy. Zaproponowane tu typy pacjentów mają charakter umowny i są wynikiem doświadczeń własnych autorek. Mamy jednak nadzieję, że wielu lekarzy rozpozna wśród nich typy dobrze znane również sobie.
Wstęp
Właściciele przyprowadzający swoje zwierzęta do lecznic weterynaryjnych często sami odczuwają stres (o różnym stopniu natężenia), pod wpływem którego prezentują całą gamę różnych zachowań. Zachowania te uzależnione są głównie od osobowości i charakteru danej osoby. Na tej podstawie udało się wyróżnić kilka głównych typów klientów weterynaryjnych (na przykład typ „pytający”, „wszystkowiedzący”, „niezorientowany” itd.). Dobierając odpowiednią do danego typu strategię postępowania, poprawiamy wzajemną komunikację, ograniczamy niepotrzebny stres i finalnie zwiększamy efektywność naszej pracy.
Podobnie jak ich właściciele, również nasi czworonożni pacjenci podczas wizyty weterynaryjnej przejawiają różne formy zachowań. Charakter tych zachowań w dużej mierze zależy od cech osobowości danego zwierzęcia (także od przebiegu socjalizacji i przebytych doświadczeń). Cechy osobowości w przypadku zwierząt definiuje się jako cechy zachowania stosunkowo stabilne w czasie i w różnych okolicznościach, charakterystyczne dla danego osobnika. Nadal nie ustalono ścisłej listy cech tworzących osobowość u psów i kotów, lecz wymienia się wśród nich między innymi lękliwość (niepewność), agresję wobec ludzi, agresję wobec zwierząt, aktywność (pobudliwość), towarzyskość, podatność na szkolenie i uległość. Natężenie i kombinacja poszczególnych cech osobowości determinują, w jaki sposób zwierzę zachowuje się w lecznicy i jaki typ pacjenta reprezentuje (ryc. 1).
Zaproponowane poniżej typy pacjentów weterynaryjnych mają charakter umowny i są wynikiem doświadczeń własnych autorek. Zapewne jednak wielu lekarzy rozpozna wśród nich typy dobrze znane również sobie. Umiejętność rozpoznania, z którym typem pacjen...